CỘI NGUỒN truyện ngắn của HỒNG CHIẾN

 

Chuyện kể rằng: vào một ngày đẹp trời, nó bé tí ti, chui ra từ trong vỏ trên một cành cây rơi xuống, vừa chạm mặt đất đã hì hục đào ngay một đường hầm dài đến tận rễ cây ẩn sâu dưới lòng đất. Nó đào liên tục không ngưng nghỉ cho khi chạm một chiếc rễ cây, liền cắm chiếc vòi nhỏ bé nhưng cứng như sắt, xuyên qua lớp vỏ rễ cây để hút nhựa. Thế là từ đó, nó cứ từ từ đào hang, bò theo rễ cây để hút nhựa như đứa trẻ bú sữa mẹ và lớn dần lên, dần lên, to như ngón tay người.

Nghe nói anh em nhà nó cũng đông lắm, nhưng mỗi đứa một ngôi nhà riêng, không giao tiếp với nhau bao giờ. Chúng sống cô độc, chỉ lo ăn rồi ngủ tạo thành một con vật hình thù lỳ lạ: toàn thân được bao phủ một lớp giáp cứng nhìn qua như con Ăn Mày sống dưới ao hồ, nhưng thân hình tròn hơn một tý và đặc biệt còn có lớp lông nhỏ mọc ở rìa khớp nối của các mảnh áo chắp lại. Áo của nó nhìn qua như vỏ con tôm, mà con người thường loại là các đốt, có thể giúp co giản một cách thoải mái. Nó có sáu cái chân đầy lông lá, riêng hai chân trước to khủng khiếp, gấp năm lần bốn chân sau và cạnh sắc như dao. Riêng đôi mắt vừa to, lồi hẳn lên phía trước, nhìn qua có thể nhầm với mắt của một con ruồi khổng lồ. Kỳ lạ hơn, con vật không có miệng, hay nói chính xác hơn, miệng của nó chỉ nhỏ như cái kim khâu và dài gần bằng thân. Cư dân sinh sống dưới gốc cây phượng già nơi sân trường truyền tai nhau bảo: nó đã sống đến năm năm có dư ở đây rồi đấy.

*

**

          Một hôm, bác giun già đi ngang qua nhà nó, ngạc nhiên hỏi:

          -Lớn bằng chừng này rồi mà vẫn bám rễ cây, không đi tìm bạn à?

          -Chào bác Rồng, bác dài ngoằng thế kia, lại không có mắt sao biết cháu ở đây?

          -Ta không phải Rồng mà là Giun, Giun đất. Giun không có mắt nhưng vẫn cảm nhận được mọi vật xung quanh không giống loài Ve Sầu có mắt to đùng lại lồi hẳn ra khỏi đầu, trông xấu xí lắm, mà có nhìn thấy gì đâu trong lòng đất đặc quánh thế này.

          -Ô, bác Giun đất giỏi quá, vậy lũ Ve Sầu chúng ở đâu mà xấu xí thế?

          -Ha, ha, ha…

          -Sao bác lại cười?

          -Không cười sao được khi có loài đến cái tên của mình mà cũng không biết.

          -Tên cháu là, là… Ve Sầu ạ?

          -Cháu là ấu trùng Ve Sầu, khi nào lên khỏi mặt đất mới lột xác thành Ve Sầu.

          -Sao bác biết?

          -Ta, ta, ta… nghe cây Phượng kể lại.

          -Cây Phượng ở đâu vậy ạ?

       -Từ nhỏ, cháu đã được uống dòng sữa ngọt ngào từ rễ cây Phượng để trưởng thành, có bộ giáp cứng và đôi tay rắn chắc thế kia sao không biết ân nhân là ai cả thì lạ thật.

          -Ô, thế rễ cây Phượng không phải là má cháu ạ?

        -Xì, đó là bà nuôi thôi, còn má đẻ của cháu có đôi cánh xinh đẹp, bay lượn trên bầu trời tràn ngập ánh nắng mặt trời, đẹp lắm.

       -A, cháu cũng có má, trên kia còn có nắng. Ánh nắng nó thế nào, nó có giống như những hòn đá ở quanh hang của cháu không?

          -Cháu phải lên khỏi mặt đất sẽ thấy ánh nắng ngay thôi mà.

          -Làm sao cháu có thể lên trên đó.

         -Cháu đào một đường hầm theo lối đi của ta lên khỏi mặt đất rồi hỏi cây Phượng, chắc chắn sẽ có câu trả lời chính xác.

          Nói xong bác Giun dài ngoằng, bắt đầu đào đất. Lạ quá, cái đầu mềm nhũn vậy mà thúc vào đâu, đất phải co lại để nhường đường cho bác Giun đi, tạo thành một cái hang dài để di chuyển dưới lòng đất tối tăm. Ta có mắt, lại to khỏe thế này mà cứ thui thủi đi theo sau thì bao giờ mới lên trên mặt đất được; nghĩ thế, ấu trùng Ve Sầu kêu lên:

          -Bác Giun ơi, theo bác thế này thì biết khi nào cháu mới lên được mặt đất, bác chỉ đường để cháu tự đào cho nhanh.

          -Cháu nói cũng phải, cứ đào theo hướng bác chỉ đây, như thế sẽ lên đến mặt đất đấy.

          Nó mừng quá, bắt tay vào đào ngay. Đào liên tục, không kể ngày đêm, quên luôn cả ăn uống với một ý chí mãnh liệt: thoát khỏi lòng đất tối tăm để lên gặp má, gặp anh em, bạn bè; thấy ánh nắng, gió và mây. Có đoạn gặp cả một tảng đá khổng lồ to như ngón tay út con người; hai tay nó chạm vào đau ê ẩm, không thể nào phá được. Nó gục đầu khóc, bất lực trước tảng đá ngáng đường; bao nhiêu hy vọng tan vỡ. Nhưng rồi, trong đầu chợt lóe lên suy nghĩ: đất thử thách ta chăng, đâu có con đường nào dễ dàng mà đến được hạnh phúc, phải gắng lên thôi; không dùng sức mạnh được thì phải dùng trí tuệ khuất phục tự nhiên. Thế là ấu trùng Ve Sầu đào đường ngang tránh khỏi hòn đá, rồi tiếp tục đào ngược lên. Hình như càng lên cao, đất cứ ấm dần lên cho đến lúc vừa thúc một cái thật mạnh thì… ào, ào, ào…

          Bất ngờ nghe tiếng động giữ dội tràn qua, ấu trùng Ve Sầu vội rụt đầu lui vội vào hang, đôi mắt trợn tròn nhìn lên phía trên. Lần đầu tiên trong đời nó nhận được cảm giác của gió, mát lạnh làm cả thể xác như bay bổng, rồi bầu trời xanh đen, tròn như miệng hang, lốm đốm những vì sao bé tí tẹo. Nó sung sướng reo lên:

          -Thế là ta đã lên đến mặt đất, thấy bầu trời tròn và cảm nhận được gió rồi.

          -Giỏi lắm, nhưng bầu trời không tròn đâu cháu.

          -Tiếng ai đấy ạ?

          -Ta đây!

          -A, bà Phượng, bà cũng biết nói à?

          -Đúng rồi!

          -Tại sao bà bảo trời không tròn, cháu thấy tròn mà.

-Tại cái hang cháu đang núp hình tròn nên cháu thấy trời tròn, hãy ra khỏi hang đi nào.

-Hay quá, trời giống cái vung úp xuống mặt đất. Bà ơi ba má cháu đâu?

          -Cháu hãy lại đây, bám vào thân ta, cố gắng leo lên cành của ta đã nào.

          -Dạ!

          Cây phượng đưa những cành lá đùa giỡn với gió tạo thành tiếng ca như một bản nhạc. Xa xa, tiếng của lũ dế mèn rả rích trong đêm như khích lệ ấu trùng Ve Sầu bỏ hang đang ẩn nấp tiến lại ôm lấy cây Phượng, từ từ leo lên.

          Từ nhỏ đến lớn, ấu trùng Ve Sầu chỉ chui lủi trong lòng đất, sống trong hang tăm tối, hết ăn rồi ngủ; ngủ đã lại dậy ăn, cho đến khi được Giun đất cho biết ngoài lòng đất tối tăm còn có mặt đất, có ba má rồi bạn bè ở trên đó thì cố đào hang tìm đường lên. Đến lúc này nó thấm mệt, muốn gục xuống đánh một giấc. Cây Phượng dựng đứng, không như mặt đất bằng phẳng, bám vào đã khó nói gì leo lên, nhưng phải cố thôi, đi để gặp ba má – nó tự nhủ rồi bám vào cây bắt đầu leo lên.

          Thỉnh thoảng, một cơn gió ào đến như định túm nó ném xuống mặt đất. Nó gồng mình, nặng nhọc dùng hết sức bám chặt vào vỏ cây, nhích từng tí một, tí một với hy vọng sắp được đoàn tụ với gia đình.

*

**

          -Tắc kè, tắc kè, tắc k… e…è!

          Tiếng gầm bất ngờ vang lên bên tai làm ấu trùng Ve Sầu giật mình suýt buông tay rơi lại xuống mặt đất. Trước mặt, một con thú khổng lồ, đầu bẹp như đầu rắn, có bốn chân, mình khoác áo màu xám có nhiều chấm: đen, xanh, đỏ… Cái mồm nó to như thế kia mà há ra chắc nuốt sống mình luôn. Lấy hết sức bình sinh, nó bám bốn chân chắc vào vỏ cây, cố đứng thẳng người lên, giơ hai tay rắn chắc lên phía trước nghênh chiến. Giá như gặp con vật này trước đây ít ngày chắc chắn với những cái răng đào đất nơi hai cánh tay thì con quái vật này không dễ ăn thịt được mình, nhưng giờ đây… Nước mắt nó sắp trào ra vì thấy bất lực, không thể thoát chết trước quái vật... không gặp được ba má nữa rồi.

          Con quái vật, giương đôi mắt lồi ra trên đỉnh đầu, ngắm nhìn đối thủ một lúc như đánh giá sức lực, rồi đột ngột bỏ đi. Ấu trùng Ve Sầu đứng nhìn theo mà chân vẫn còn run. Tiếng cây Phượng vọng đến:

          -Cố lên nào, sắp đến nơi rồi đấy.

          -Dạ!

          Nó tiếp tục nặng nhọc lê từng bước một, lên cao một chút nữa đến được cành cây gần nhất. Vừa lúc ấy phương đông ửng hồng, bầu trời xanh mỗi lúc một rõ dần, che khuất hết các vì sao. Ông mặt trời tròn như chiếc dĩa vén đám mây hồng nhìn xuống trần gian làm áo quần ấu trùng Ve Sầu cứng lại, nó hoảng hốt kêu lên:

          -Bà Phượng ơi cháu không đi được nữa rồi, chắc là sắp chết, không gặp được má nữa rồi.

          -Cháu ngoan, hãy cố lên, bây giờ mới là lúc quyết định để cháu trưởng thành đấy.

          -Ôi, bà ơi, lưng cháu hình như đang nứt ra.

          -Đúng rồi, nhờ ánh mặt trời cởi giúp cháu bộ quần áo chỉ phù hợp khi còn sống trong lòng đất.

          -Đau lắm bà ơi!

         -Cố lên nào, cháu sẽ có bộ áo quần mới và đôi cánh đẹp để bay lượn trong không gian, gặp gỡ bạn bè cùng trang lứa.

          Tiếng cây Phượng thủ thỉ, động viên giúp ấu trùng Ve Sầu bớt đau đớn khi thoát dần khỏi bộ quần áo xanh sẩm để hiện ra một hình hài hoàn toàn khác. Bất chợt một con chuồn chuồn kim bay qua trông thấy reo lên;

          -A, thêm một cư dân mới – Ve Sầu vừa lột xác xong nè các bạn ơi!

         Ấu trùng Ve Sầu thấy bầy chuồn chuồn bay đến, có vẻ ngượng ngùng khẽ vẫy vẫy đôi cánh trên lưng, cất tiếng chào lại:

          -Tên tôi là Ve Sầu à?

          -Đúng rồi.

          -Má tôi đâu?

          -Chúc mừng con đã trưởng thành – tiếng cây Phượng vọng đến.

          -Bà ơi ba má con ở đâu?

        -Con đã trưởng thành rồi nên cũng phải được biết sự thật, họ đã vào cõi vĩnh hằng từ lâu rồi.

          Nghe cây Phượng trả lời, Ve Sầu đau đớn, từ trong bụng đột ngột vang lên:

          -Ve, ve, ve…

          Thật không ngờ, tiếng ve vừa vang lên đã nghe thấy những tiếng vù vù từ xa vọng lại, rõ dần; rồi không biết lũ ve trốn ở đâu ùa đến chào mừng con ve vừa lột xác. Tất cả bọn chúng quây quần bên nhau, cùng tấu lên dàn đồng ca rộn rã buổi sáng: ve, ve, ve... 
        Hình như nghe tiếng ve, các cánh hoa phượng nơi đầu cành cũng rực đỏ cả lên làm lũ ong, bướm kéo cả bầy đến mở hội chào đón mùa hè. Lũ học trò nghe tiếng ve kêu thích lắm vì biết hè đến sẽ được nghỉ học nên tặng cho chúng biệt danh: ca sỹ mùa hè!