SĂN ĐÊM - truyện ngắn của HỒNG CHIẾN

(Trích trong tập truyện ngắn CHUYỆN KỂ NGƯỜI ĐI SĂN - Hội VHNT Đắk Lắk - 1996)

Đêm cuối tháng, bầu trời giống như một chiếc bánh đa lấm tấm những hạt vừng màu trắng, nhấp nháy, nhấp nháy. Thỉnh thoảng từng cơn gió xô cây rừng ào ào như dòng thác. Tiếng mấy con tắc kè thi nhau gọi bạn xem lẫn tiếng chim cú mèo khắc khoải vang lên, vọng vào màn đêm, gây nên cảm giác lạnh lẽo. Bên bếp lửa được chất bằng mấy cành cây bằng lăng bự, Hiền và Trang thỉnh thoảng đưa mắt nhìn nhau ra vẻ bồn chồn.

Từ chiều, anh Hương - người chú của hai đứa đã chuẩn bị đèn, súng để đi săn đêm. Anh là người định cư lâu năm ở đây, có kinh nghiệm hơn ba mươi năm đi săn thú. Từ ngày còn là thanh niên, Hương mới tròn mười tám tuổi hăng hái nhập ngũ lên đường vào Nam đánh Mĩ. Nhưng do nhiệm vụ được phân công, anh chuyên mảng hậu cần – hay nói chính xác hơn: chuyên làm rẫy trong rừng Trường Sơn, tích trữ lương thực và săn thú làm thực phẩm cho đơn vị trong những ngày chiến tranh ác liệt. Hòa bình lập lại, anh đưa gia đình vào Tây Nguyên xây dựng kinh tế mới. Hôm qua Hiền và Trang, hai đứa cháu song sinh con ông anh cả từ quê hương Quan họ vừa học xong cấp III, vào thăm chú trước khi nhập trường đại học; nghe chú kể chuyện săn, thích lắm, muốn được chú dẫn đi cho biết nên theo chú ra chòi canh.

Săn đêm dễ mà khó, khó mà dễ; vì sao vậy? Người chú giảng giải cho hai cháu: dễ, vì nếu ta soi đèn, con thú thấy lạ đứng im nhìn thẳng vào đèn, hai mắt phản chiếu ánh sáng lại giống như hai ngọn đèn đứng song song với nhau. Tùy theo từng loại thú, ánh mắt phản xạ lại có màu khác nhau như: xanh, đỏ, hồng… Nếu gặp gần, ta có thể thấy rõ cả lông con vật luôn; gặp loại thú nhỏ như: chồn, thỏ, nhím... ta lại gần nhìn rõ cả thân của chúng mới bắn. Vì bị ánh sáng đèn làm chói mắt, hay vì tò mò bởi ánh sáng đèn nên lũ thú không bỏ đi, chỉ đứng nhìn. Hôm nào may gặp con cheo – một loài thú móng guốc có hình giáng y hệt con mang, ngoài Bắc gọi con hoãng, nhưng con lớn nhất chỉ to hơn bắp chân một chút. Loại này mới gặp người lần đầu, nếu bắn không trúng nó sợ đến mức không chạy được nữa, có con ngã lăn quay, người bắn chạy lại bắt sống được luôn. Thịt cheo trắng như thịt gà, ăn rất ngọt. Đặc biệt, loại này có một số ít con có sừng, nếu bắn được xem như trúng số độc đắc. Sừng cheo chỉ to như chiếc đũa ăn cơm, dài độ hai đột ngón tay, thương lái mua với giá 10.000 đô – nghe nói mua để chế ra tạo ra thuốc đặc biệt trị bệnh nan y.

Còn có loài thù không “ăn” đèn, như heo rừng, rất ít khi gặp đèn soi lại đứng nhìn; chỉ cần quét đèn qua, thấy sáng, nó bỏ đi ngay. Mắt heo gặp ánh đèn  mắt đục lờ lờ, nhỏ tý, có con màu đỏ, có con màu xanh giống mắt nhím. Loài thú “bắt đèn” nhất phải kể đến hoẵng và nai; hai loại này ít chạy khi bị soi (nếu chưa bị bắn), ta có thể vào cách nó mười lắm mét, nó vẫn đứng nhìn. Dưới ánh đèn, mắt con cái bao giờ cũng có màu xanh ngọc bích, còn con đực màu đỏ. Riêng đối với cọp – ngoài mình gọi là hổ, mắt màu hồng khi gặp ánh đèn thường lóe lên tia  mà không loài thú nào có như thế. Cái khác nữa, khi cọp bắt đèn chỉ trong vài giây ta chỉ còn thấy một mắt, còn mắt kia nhắm lại, một chốc nó lại đổi mắt, mở bên này, nhắm bên kia…

Khi gặp thú “ăn” đèn thường dễ bắn vì nó đứng im. Song phải bắn thật chính xác vào ngay đầu con thú, làm nó chết ngay; còn bắn trượt thì không còn cơ hội bắn lần thứ hai mà chính người bắn dễ bị tấn công ngược lại, rất nguy hiểm.

Qua câu chuyện chú kể, Hiền thích lắm. Người con trai xứ “liền anh, liền chị” chưa một lần vào rừng đêm, nói gì đến săn; còn bắn súng cũng có một vài lần tập quân sự ở trường. Với tuổi mười tám giàu tưởng tượng và mơ mộng, Hiền ao ước được theo chú đi săn. Oái oăm thay, hôm nay, khi sắp đến giờ đi săn thì chú bị “Tào Tháo đuổi” nên lỡ mất dịp. Ngồi mãi sốt ruột, Hiền vào xin với chú:

-Chú cho hai anh em con đi săn thử một vòng quanh rẫy rồi về có được không ạ?

-Cũng được.

Chú Hương miễn cưỡng chấp nhận và dặn thêm:

-Nhớ là chỉ xung quanh rẫy xong rồi về nhé.

Hiền mừng rơn “dạ” rõ to rồi đội đèn, xách khẩu CKC bước ra cửa, Trang buộc con dao ngang bụng, cầm theo cây đèn pin. Dưới ánh đèn pha phát sáng từ bình ắc quy đeo bên hông, mọi cảnh vật hiện ra rõ nét. Vòng sáng xuyên thủng đêm tối, rọi vào từng luống khoai, hàng cây bên rẫy. Màn đêm cứ như đặc lại chỉ chừa những khoảng trống cho ánh sáng xuyên qua. Tiếng bước chân hai người cũng như tan vào màn đêm.

Bỗng Trang giật giật vạt áo Hiền thì thào:

-C… ó c… on gì kìa!

-Phía nào?

-Nó, nó đấy, tiếng kêu...

Thật chú ý mới phân biệt được tiếng động thoảng trong gió ào lên rồi tắt lịm, một lúc lại ào lên rào rào. Cảnh đêm tỉnh mịch quá khiến Trang thấy rờn rợn; cái hăng hái ban đầu tan dần theo bước chân quanh rẫy. Chắc đêm đã khuya, đi mỏi chân mà chưa hết một vòng xung quanh rẫy giáp với rừng già mà không thấy con gì; thần kinh căng như dây đàn – vì Trang vốn “yếu bóng vía” nên lúc này nghe động, hơi run. Hiền chuyển súng từ vai xuống tay, bật khóa an toàn, quét đèn về phía tiếng động, vẫn không thấy con thú nào bắt đèn mà tiếng rào rào nghe mỗi lúc một gần. Trang đi sát vào bên người Hiền, mắt nhìn chằm chằm theo vệt sáng đèn, tay nắm chặt chui dao. Hai anh em lần mãi, lần mãi đến sát bên tiếng động phát ra giữa hai luống khoai và bật cười thành tiếng. Dưới đám lá cây khô rụng xuống, đàn mối đang mải mê làm việc; tiếng động rào rào là do chúng gây ra.

-Em cứ tưởng con gì, hồi hộp quá.

-Đàn ông gì mà nhát như thỏ thế!

-Sao lũ mối nhỏ tí vậy mà tạo nên tiếng kêu tho thế?

-Tại cả bầy hàng triệu con cùng lúc làm việc nên mới thành tiếng lớn. Hôm nay không may, đi cả buổi chẳng thấy con gì cả.

-Về thôi anh, tối mai nhờ chú dẫn đi.

-Ừ thì về.

Hai anh em rảo bước đi giữa không gian mênh mông, huyền bí. Mọi hôm, trong màn đêm thỉnh thoảng còn nghe tiếng chim “bắt cô trói cột” đuổi nhau trong rừng; thế mà hôm nay tất cả im lặng, một cái im lặng khác thường. Thoảng trong gió chỉ nghe tiếng kêu của dế và lũ côn trùng không biết mệt là gì, cứ nỉ non hoài. Xa xa trong màn đêm đen thẩm, thỉnh thoảng từng cơn gió đùa giỡn với lá cây tạo nên làn sóng âm thanh vọng đến nghe ào ào mỗi lúc một rõ dần rồi lao vụt qua, lật ngược đám lá khoai trước khi xa dần rồi mất hẳn.

Ra khỏi rẫy, hiền bước nhanh hơn trên con đường trở về chòi. Đám cỏ gianh hai bên đường theo nhau nô đùa với gió, tạo nên những lớp sóng trông khá đẹp mắt. Bỗng một vệt sáng lóe lên đỏ rực như cục than hồng trước gió khi ánh đèn quét qua ngay khúc ngoặt của con đường. Hiền dừng lại, bật khóa, giương súng lên, tim đập thình thịch như vừa chạy một đoạn đường dài. Đốm sáng cứ lóe lên rồi tắt, lại lóe lên rồi vụt tắt. Hiền nói nhỏ:

-Có con thú phía trước, ta vào gần bắn cho chắc ăn.

Hiền đi trước, giương sũng nhằm đốm đỏ bước gần đến, bụng nhủ thầm: phải vào gần, nép vào bên cây bằng lăng kia tỳ súng bắn cho chắc. Trang vẫn giương mắt nhìn theo ánh đèn, bám sát Hiền. Đến bên cây bằng lăng, khoảng cách chắc chỉ còn hai chục mét, hiền nhìn rõ khuôn mặt tròn của con thú có bộ lông vàng, vằn đen kéo từ lưng xuống bụng, đứng trên hoàn đá dài độ một sải tay người lớn, đang nhìn ánh đèn. Tưởng mình hoa mắt, Hiền quét ánh đèn lên trời, con thú cũng ngước lên trời nhìn theo ánh đèn. Lúc này Hiền thấy rõ đúng là con hổ chặn mất đường về. Thôi liều vậy – Hiền tự nhủ và nói nhỏ, giọng run run:

-Leo lên cây nhanh lên.

-Gì cơ?

-Có hổ đấy, leo lên cây đi.

Nghe Hiền nói, Trang vội vã ôm cây bằng lăng leo lên, nhưng cứ leo lên được khỏi mặt đất một đoạn lại trượt xuống, đến cả chục lần không thể nào bám lên cành chỉ cách mặt đất khoảng hai mét. Từ nhỏ Trang nổi tiếng nghịch ngợm, thích leo trèo, ở đâu có tổ chim thì cao mấy cũng leo lên bắt cho kỳ được. Thế mà giờ đây cái cây chỉ to bằng đầu người có cành cách mặt đất chừng hai mét trèo mãi không tới nơi; có lẽ đây là lần đầu tiên “vua trèo cây” gặp chuyện lạ này.

-Bám chặt vào cây, cố leo lên cái chạc kia.

Vừa nói, Hiền vừa dùng tay trái đẩy vào đít cho Trang làm điểm tựa vươn người bám được vào cành cây xong mới quỳ xuống, đưa đầu ruồi ngắm vào giữa mặt con hổ định bóp cò.

-B… ịch!

Một cú giáng rất mạnh lên đầu, làm Hiền ngã vật ra, khẩu súng bị cướp cò cũng bất ngờ phát nổ;

-Đ… oàng!

-H…ù… m.

*

**

Cơn đau dịu dần rồi Hương thiếp đi lúc nào không biết, không biết anh ngủ được bao lâu, bổng giật mình choàng dậy khi nghe tiếng nhái của nui vọng về liền sau tiếng súng:

-Đ… o… àng.

-H… ừ… m.

Hương vùng dậy với con dao và cây đèn pin, lật đật chạy lên rẫy. Chân quên cả đi giày, dép, dẫm lên hòn đá trước nhà trơn tuột, ngã dập cam hàm, văng đèn đi; anh lại lồm cồm chồm dậy, nặt đèn chạy tiếp. Tiếng gầm bất ngờ của hổ, phía hai đứa cháu lần đầu vào rừng đi săn giữa vùng đất Tây Nguyên huyền bí; trách nhiệm của người chú… tất cả như dồn thành ngọn lửa đang cháy trong lòng. Nếu chẳng may có chuyện gì xảy ra với hai cháu… Hương không dám nghĩ tiếp. Có lẽ đã lâu, lâu lắm rồi, con người vốn điềm đạm, tự tin như anh mới có giây phút bàng hoàng xúc động như lúc này. Chẳng lẽ con hổ quái ác kia đã bỏ đi từ lâu, nay bất ngờ trở về chăng?

Ngày ấy…

*

**

Mọi hôm tiếng chim hót, tiếng gà rừng gáy, tiếng hoãng kêu thường đan lẫn nhau vang vọng cả khu rừng. Các âm thanh náo nhiệt đó như một bản hòa tấu riêng của núi rừng Tây Nguyên còn hoang sơ, chưa bị con người chặt phá. Hôm nào trở trời có thêm tiếng hót của bầy vượn nô đùa rượt đuổi nhau như làm xiếc trên các cành cây, làm náo động cả cánh rừng.

Hương thường ra rẫy thật sớm để tận hưởng âm thanh của bản hòa tấu “nhạc rừng” do các loài thú và chim trình diễn. Đó là thói quen không biết anh đã mắc phải từ lúc nào. Cho dù có buồn bực hay tức giận đến mấy, khi được nghe bản “nhạc rừng”, Hương cũng cảm thấy tâm hồn thư thái lại, mọi ưu phiền được xua đi.

Hôm ấy, như thường lệ mỗi ngày Hương vác súng lên rẫy khi trời còn mờ mờ tối. Những vì sao chưa kịp đi ngủ hết, vẫn nhấp nháy phía tây trên bầu trời xanh ngắt. Ngọn đèn trên đầu Hương soi loang loáng trên các luống khoai, hàng bắp, nhưng không có dấu hiệu của bất kỳ con thú hoang nào bén mảng vào rẫy.

Bình minh, mấy đám mây hồng treo trên ngọn núi phía đông, viền thêm mấy dải mây màu trắng bồng bềnh nơi triền núi. Xa xa, tiếng con chim lạ thỉnh thoảng lại cất lên nghe the thé xé toạc buổi ban mai yên tĩnh. Núi rừng đang bừng dậy với hơi thở nhẹ nhàng của cỏ cây, hoa lá; nhưng thiếu tiếng chim hót như mọi hôm. Tại sao vậy nhỉ? Ngay cả mấy bầy gà rừng đông hàng trăm con thường rủ nhau ra rẫy kiếm ăn hôm nay bất ngờ cũng im hơi, lặng tiếng. Hương buồn bã rời bìa rẫy đi về chòi dựng bên bờ suối, lòng nặng trĩu như vừa đánh mất một cái gì đó quý báu. Anh chầm chậm bước theo lối mòn xuống suối rửa mặt.

Gần đến bờ suối, Hương sững người không tin vào mắt mình: ngay phía  bờ suối bên kia, một con hổ to như con bò kéo xe ngồi chồm hỗm trên hòn đá đang mãi nhìn xuống dòng suối chảy phía dưới. Lúc Hương nhìn thấy nó, cũng vừa lúc nó quay đầu trợn tròn mắt lên nhìn anh. Bốn mắt giao nhau, bản năng tự vệ của con người tỗi dậy, khẩu súng trên vai Hương chuyền nhanh qua tay, giương lên.

-Đoàng!

-H… ùm!

Tiếng nổ dữ đội xé toạc buổi bình minh êm ả. Hương bắn như trong mộng, thao tác như một cái máy. Đạn nổ xong, hương nhảy tạt ngang qua gốc cây dầu đá bên rìa đường. Con hổ hình như cũng bị bất ngờ trước cuộc chạm trán; thấy người giương súng lên, nó cũng tung mình rời hòn đá bay qua suối, lao thẳng vào đối thủ. Chân trước của con hổ còn kịp xé toạc một bên vai áo, vạch ba đường trên vai Hương trước khi chạy thẳng vào rừng sâu. Vết thương trên vai Hương phải điều trị gần sáu tháng mới lành. Từ đó đến nay đã sáu năm trôi qua, không có con hổ nào dám bén mảng tới vùng này. Thế mà…

Đúng rồi, sự im lặng của rừng là dấu hiệu báo trước chúa sơn lâm đang có mặt. Tại sao ta không nhớ ra điều ấy nhỉ? Có bao giờ khi màn đêm sắp buông xuống, rừng già lại vắng tiếng chim gọi bầy, tiếng gà gáy, vượn hót… như đêm nay? Lẽ ra ta phải biết điều đó chứ. Hương vừa chạy vừa tự trách mình, những sợi tóc muối tiêu đẫm nước.

*

**

Đến đoạn đường cong, Hương sững người lại khi thấy ánh đèn của mình chạm vào ánh sáng xanh xuyên qua các gốc cỏ của một ngọn đèn săn khác. Bước thêm mấy bước, dưới ánh đèn Hương thấy hai người cháu nằm còng keo dưới đất, hai chân của Trang kẹp chặt cổ Hiền, khẩu súng và ngọn đèn văng qua bên cạnh. Hương vội cuối xuống gỡ chân Trang ẵm qua, đặt tựa vào gốc cây rồi cuối xuống định đỡ Hiền thì thấy cháu mở mắt, ngơ ngác nhìn, ngạc nhiên hỏi:

-Cháu còn sống à?

-Còn sống chứ chết thế nào được.

Trang cũng từ từ đứng lên, mắt lấm lét nhìn quanh, thấy vậy Hương cười bảo:

-Không có gì đâu, ta về đi.

Hương nói xong đội đèn, khoác sũng lên vai đi trước, Hiền và Trang líu ríu bước theo sau, không ai nói gì thêm. Vào trong lán, ngồi bên bếp lửa Hiền và Trang hình như vẫn còn run. Hiền kể lại chuyện gặp hổ rôi nói thêm:

-Rõ ràng cháu nghe thấy tiếng hổ gầm, thấy nó vồ cháu rồi cơ mà, sao cháu lại không việc gì?

-Làm gì có con hổ nào nó vồ cháu.

Hương cười rồi đặt tay lên vai Trang nói thêm:

-Chắc Trang leo lên cây trượt tay ngã xuống đúng vào người cháu đấy.

-Anh ấy thấy hổ thì cứ việc bắn, sao lại còn nói hổ, hổ… làm cháu sợ quá.

Hương cười, nói với hai người:

-Trang sợ quá bám cây không vững, té xuống đúng người Hiền; Hiền giật mình bóp cò, đạn nổ làm con hổ giật mình gầm lên thế là cả hai tưởng cọp vồ nên… xỉu luôn. Thôi hai đưa đi thay quần đi, ướt hết cả rồi.

Hiền và Trang đỏ mặt đứng dậy, Hương nói thêm:

-Tất cả các loài thú rừng, dù dữ đến mấy cũng đều sợ con người. Rất ít có trường hợp tự nó tìm người tấn công, nếu người không tấn công trước.

Hương nhìn ngọn lửa trầm ngâm một lúc rồi nói thêm với hai cháu đã đến ngồi bên bếp lửa:

-Khi gặp thú dữ phải bình tĩnh xử lý, không được hốt hoảng.

Hai người cháu đỏ mặt nhìn nhau rồi đáp: vâng.

Xa xa tiếng mấy con gà nhà từ trong buôn cất lên, vọng đến; như được đánh thức, lũ gà rừng đua nhau cất tiếng gáy tạo nên bản hợp xướng của rừng già, vọng vào núi, ngân dài. Phía đông, những đám mây vàng chuyển sang màu hồng nhen nhóm trên đỉnh núi xa xa. Đêm sắp tàn, một ngày mới tươi đẹp sắp tới.