TÀN MÀ KHÔNG PHẾ ghi chép của HỒNG CHIẾN - CHƯ YANG SIN số: 243 tháng 11 năm 2012

Xe của cơ quan Hội Văn nghệ Đắk Lắk vượt qua chặng đường gần 70 km mới tới được Ủy ban nhân dân xã Buôn Triết, huyện Lăk; sau khi ký giấy đi đường cho Đoàn, vị cán bộ xã còn tận tình hướng dẫn: “Các anh đến thăm Hợp hở, đi thẳng đường này khoảng hơn một km, gặp kênh dẫn nước lát bê tông rẽ phải theo bờ kênh độ một km là đến. Đường khó đi đấy, chắc để xe ngoài đường đi bộ vào thôi.” Quả thật đường quá xấu, xe máy cày, công nông chạy nhiều nên toàn ổ voi, ổ trâu, ô tô không đi được, anh em trong đoàn phải đi bộ vào.

Trời vừa mưa xong, đất thịt bám vào giày dép tạo thành một cái đế nặng chịch rất khó đi. Trầy trật mãi, khoảng cách một km cũng phải lùi lại phía sau, chúng tôi đặt chân tới nơi cần phải đến. Ngôi nhà ba gian hai chái lợp ngói, thưng ván, quay hướng tây, đúng kiểu nhà truyền thống của người dân đồng bằng Bắc bộ. Trước nhà, sân phơi lát gạch rộng độ ba chục mét vuông. Ra sân đón chúng tôi, một bà lão đầu chít khăn mỏ quạ có khuôn mặt khắc khổ nhưng phúc hậu cứ xúyt xoa mãi câu: “Các bác vất vả quá”!  

Gian giữa nhà kê bàn thờ và bộ bàn ghế gỗ làm chỗ uống nước, hai gian hai bên để hai chiếc giường. Nhà thơ Huệ Nguyên ngồi xếp bằng trên chiếc giường kê bên phải. Thấy chúng tôi đến, Huệ Nguyên cất tiếng chào mà nước mắt rưng rưng. Tôi nắm chặt bàn tay gân guốc, hay chính xác hơn: chỉ còn da bọc xương và bàn tay chỉ còn ba ngón cử động được. Nắm tay nhà thơ, ký ức ùa về: Đầu năm 2007, khi Ban vận động sáng tác Văn học Đắk Lắk năm 2006, do Báo Đắk Lắk, Đài Phát thanh – Truyền hình và Hội Văn Nghệ Đắk Lắk tổ chức kết thúc, tôi may mắn là một trong số những người đạt giải. Tại lễ trao giải, khi Ban tổ chức xướng tên: Nguyễn Văn Hợp - bút danh Huệ Nguyên. Bỗng phía cuối hội trường một người đàn ông nhỏ con, tuổi chắc phải ngoài sáu chục, cõng trên lưng người con trai gầy còm, nhưng khuôn mặt lộ vẻ thông minh, đôi mắt sáng bước lên bục. Cả hội trường lặng ngắt, rồi bất chợt ai đó vỗ tay làm tất cả mọi người đứng bật dậy vỗ tay theo bước chân hai người. Người cõng con run run nói: “Tôi là cha của cháu, cháu bị bại liệt mấy năm nay rồi. Hai cha con đi khắp từ Nam ra Bắc mà không có bệnh viện nào chữa cho cháu được…” Ông nghẹn ngào không nói tiếp. Hình ảnh người thanh niên, tay ôm cổ cha, tay cầm bó hoa Ban tổ chức trao và cả hai khuôn mặt tràn đầy nước mắt ám ảnh tôi mãi.

Khi về nhận công tác tại cơ quan Hội, tôi đã định thu xếp xuống thăm nhà thơ, nhưng công việc cứ dồn dập thành ra mãi mà không đi được. Mới đây nhà thơ Phạm Doanh – Nguyên Phó chủ tịch Hội, Tổng biên tập Tạp chí Văn nghệ Chư Yang Sin, đã nghỉ hưu, lên cơ quan bùi ngùi nói: “Huệ Nguyên thời gian này đang bị ốm, người gầy lắm”. Nghe thấy thế, tôi quyết định gác mọi công việc lại, tổ chức anh em trong Văn phòng Hội xuống thăm nhà thơ - người hội viên đặc biệt của Hội.

Qua phút xúc động, nhà thơ Huệ Nguyên tâm sự cho chúng tôi biết: Sinh ra và lớn lên, em vẫn bình thường như bao người cùng trang lứa cho tới năm học được nửa học kỳ đầu năm lớp 11, em bị sốt và căn bệnh quái ác dày vò, cơ thể teo tóp dần. Bố em nguyên là bộ đội hoạt động trên chiến trường nước bạn Lào trong cuộc chiến tranh chống Mĩ cho tận ngày thống nhất đất nước mới xuất ngũ về quê. Theo tiếng gọi của Đảng, gia đình từ biệt quê Mê Linh, Đông Hưng, Thái Bình vào định cư tại đây, cuộc sống bước đầu tạm ổn. Không may con ngã bệnh, người cha đã cõng con đi khắp các bệnh viện từ Nam ra Bắc, ai chỉ đâu thì cõng con đến đấy; nhưng mọi thuốc thang vẫn không thể ngăn bệnh phát triển; căn bệnh lạ này y học hiện nay bó tay. Thế là hàng ngày Hợp quanh quẩn trên chiếc giường, mọi sinh hoạt cá nhân phải nhờ cha mẹ giúp đỡ, trừ việc đánh răng rửa mặt. Có lúc em cũng đã tuyệt vọng, nghĩ quẩn khi thấy người em song sinh tốt nghiệp đại học đi dạy học, tự nuôi bản thân; còn mình thì không những không tự kiếm sống lại làm khổ thêm gia đình. Bao nhiều tiền gom góp của bố mẹ, anh chị em trong gia đình đều đội nón ra đi để đổi lấy thuốc thanh mà vẫn không mang lại tí hy vọng gì. Sống thế này có nên sống không? Trong tận cùng của nỗi đau vì sự hành hạ của bệnh tật còn có sự dằn vặt bản thân của một người thanh niên vừa mới lớn đã tàn phế, thành gánh nặng cho gia đình. Hiểu nỗi buồn và trăn trở của con, người cha bớt cả tiền ăn ít ỏi hàng ngày của gia đình mua sách báo cho con đọc, động viên con cố vượt lên, hi vọng vào ngày mai. Chính nhờ qua sách báo ấy mà nhà thơ tương lai tìm thấy “ánh sáng cuối đường hầm” cho mình: Hợp đã tìm đường đi cho đời mình bằng các trang viết. Thương con, cha tự tay đóng một chiếc bàn nho nhỏ để lúc con bớt đau có thể ngồi dậy viết và từ chiếc bàn nhỏ kê trên giường bệnh, các bài thơ đã ra đời.

Bước ngoặt của cuộc đời Hợp bất chợt đến khi đọc được trên báo Đắk Lắk biết tin có cuộc “Vận động sáng tác Văn học năm 2006”. Hợp nhờ cha gửi đi một chùm ba bài và đạt giải ngay cuộc thi lần ấy. Cuộc sống tưởng như vô vọng đã bật mở cánh cửa đón người thanh niên bị bệnh nan y trở thành tật nguyền có thể sống có ích cho cuộc sống. Chiếc giường bệnh và bốn bức vách không còn là nơi giam cầm, tù hãm; mà nó góp phần thi vị hóa, có ý nghĩa hơn với cuộc đời của Hợp. Nhà thơ đã tự mình vượt qua bốn bức tường ấy sống có ích cho xã hội và có ích cho mọi người. Từ những ý nghĩ tiêu cực về cuộc sống, Nguyễn Văn Hợp đã vươn ra xa, đến với mọi người trên khắp cả nước qua cái tên thân thương: nhà thơ HUỆ NGUYÊN.

Năm 2008, nhà văn – nhạc sĩ Linh Nga Niê Kđăm tặng Huệ Nguyên một dàn vi tính, nối mạng. Nhờ dàn máy này, Huệ Nguyên liên lạc được với bạn bè trên khắp cả nước và tham gia cộng tác với nhiều tờ báo, tạp chí Văn nghệ cả nước. Thơ Huệ Nguyên làm xúc động lòng người, góp phần làm đẹp cho cuộc sống và được bạn bè cả nước đón nhận, đánh giá cao. Năm 2010, Huệ Nguyên cho ra mắt bạn đọc tác phẩm đầu tay: “Thơ và tôi” và đều đặn tiếp theo mỗi năm có thêm một tập thơ mới: “Ngày xa em” năm 2011, “Mùa gọi” năm 2012; tính đến cuối năm 2012 Huệ Nguyên đã có thêm năm tập thơ in chung.

Ngồi trên giường bệnh, hai chân bị liệt, hai tay chỉ có thể gõ trên bàn phím máy vi tính, vậy mà hàng tháng Huệ Nguyên vẫn đều đều gửi đến các tòa soạn thơ mới của mình. Điều gì giúp người thanh niên tật nguyền 27 tuổi này có thể làm được điều kỳ diệu này? Tôi mang điều trăn trở của mình hỏi nhà thơ. Nghe tôi hỏi, nhà thơ Huệ Nguyên tươi cười nói:

 Bác Hồ đã dạy:

“Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền”

Cháu nghĩ, mình không thể “đào núi và lấp biển”, nhưng còn có thể sống có ích cho cuộc đời, miễn là phải tìm ra cách thôi; và cháu đã tìm ra con đường cho riêng mình là đến với Văn học Nghệ thuật.

 Khi chia tay nhà thơ Huệ Nguyên ra về, tôi thật sự khâm phục ý chí của nhà thơ, người đã vượt qua số phận khắc nghiệt, trụ lại với đời. Không những thế mà còn sống có ích, góp phần làm cho xã hội tốt đẹp hơn lên bằng chính trang viết của mình. Phải chăng đó là bản lĩnh của con người Việt Nam chúng ta luôn biết vươn lên trên mọi hoàn cảnh khó khăn để tìm thấy ý nghĩa cuộc sống và sống cho tốt hơn. Hình ảnh nhà thơ Huệ Nguyên bị trọng bệnh nhưng vẫn vui vẻ sống và sống có ích cho xã hội, thực sự là tấm gương cho các bạn thanh thiếu niên hôm nay học tập. Nhà thơ đã học và làm theo lời dạy của Bác: “Tàn mà không phế!”