Đêm hôm qua trời bất ngờ đổ cơn mưa rào khá
to nên bao nhiêu mây hình như tan thành nước hết cả. Sáng nay trời trong xanh.
Ông mặt trời thức giấc leo lên đỉnh núi Krông Jin rắc những tia nắng vàng mềm
mại lên mọi cảnh vật. Bầy chim sẻ hình như cũng muốn tận dụng khoảng thời gian
buổi sáng mát mẻ kéo nhau lên nóc nhà tíu tít trò chuyện và ngắm nhìn những lá
cây mỡ màng như đang cười vì được cơn mưa tối hôm qua rửa mặt.
Sân trường trồng hai hàng cây phượng xen
bàng thẳng tắp, cây nào cây ấy to bằng một vòng tay người lớn. Gốc các cây được
xây bao quanh bằng những hình tròn cao hơn mặt sân độ hai gang tay, trong bồn
trồng thêm những cây hoa nhỏ và cỏ cảnh vào nên trông giống như hoa viên thành
phố. Hai bên cổng có hai cây lạ mà ở quê nhà xứ Thanh, Sơn chưa bao giờ thấy.
Không biết loại cây gì mà một cây cành lá sum sê xanh tốt, tán cây trải rộng có
đường kính đến hai chục mét, còn cây bên cạnh tuy gốc cũng to như vậy nhưng
nhìn xác xơ, cành thì cứ như đua nhau chọc
thẳng lên trời.
- Chào bạn!
Đang mãi ngắm sân trường, Sơn giật mình khi
nghe tiếng chào phía sau lưng vội ngoái đầu lại thấy một người chắc cùng tuổi,
nước da nâu đen, tóc quăn tít đang tươi cười đứng nhìn.
- Chào cậu!
- Bạn ở miền Bắc vào phải không?
- Ừ, mình mới vào thăm bác mình tối hôm qua,
lúc trời đổ cơn mưa to ấy. Cậu học trường này phải không?
- Trường của mình đấy, sang năm mình lên lớp
7 rồi.
- Thế à, giống tớ nhỉ. Hôm nay nay chủ nhật
sao cậu lại đến trường?
- Tên mình là Y Minh, nhà mình bên kia kìa,
thấy bạn vào trường nên chạy qua thôi. Bạn thấy thích trường mình không?
- Trường bạn đẹp lắm, nhưng hai cây to trồng
bên cạnh cổng là cây gì vậy?
- A, cây kơ nia đấy, bạn không biết à?
- Nghe trong sách báo nói nhiều nay mới thấy
lần đầu. Sao hai cây mà hình giáng khác nhau vậy?
- Bạn không biết thật à? Cây cành lá tươi tốt,
tán rộng là cây kơ nia cái; còn cây cành ít lại không xoè ngang mà vươn thẳng
lên trời là cây kơ nia đực.
- Cây mà cũng có cây đực cây cái à?
- Người già dạy thế. Cây cái đến mùa cho nhiều
quả lắm, còn cây đực rất ít quả, có năm chẳng có quả nào.
- Ôi lạ nhỉ, quả cây ăn ngon không?
- Mời bạn ăn thử.
Mồm nói, tay kéo Sơn đi lại bên cạnh gốc cây
kơ nia, chọn một quả khô rụng đã lâu, hạt trông gần giống hạt bàng, đặt hạt cây
lên viên đá và nhặt viên khác lên, vung tay đập mạnh; hạt cây vỡ ra, Y Minh
nhặt lên tách lớp vỏ cứng bên ngoài lấy nhân phía trong đưa cho Sơn, nói:
- Bạn ăn thử xem thế nào.
- Ngon hơn hạt bàng quê mình. Để mình đập
thử qủa nữa nhé.
Sơn nhặt ngay hai hạt để lên tấm đá rồi cầm
hòn đá thứ hai đang định vung tay lên đập thì thấy Y Minh cười ngặt ngẽo liền
ngưng lại hỏi:
- Cậu cười gì thế?
- Bạn định làm gì vậy?
- Đập hạt cây kơ nia như cậu làm lúc nãy đấy
thôi!
- Ôi người thành phố, không phải hạt nào
cũng ăn được đâu; bạn nhìn này.
Y Minh nhặt cả hai hạt mà Sơn định đập đưa
lên chỉ vào phía đầu hạt, chúng đã bị
gậm một lỗ nhỏ từ lúc nào rồi. Sơn ngạc nhiên hỏi:
- Con gì mà lại cắn được hạt cứng như vậy
nhỉ?
- Trên đầu cậu ấy, ngửng mặt nhìn lên sẽ rõ.
Trên các cành cây kơ nia, gia đình nhà sóc
đang chơi trò đuổi bắt, chạy nhảy thoăn thoắt từ cành này qua cành khác. Chúng
to bằng cổ tay, mình có lông màu nâu sọc vàng chạy từ cổ xuống tận đuôi, đặc
biệt có cái đuôi dài hơn thân một chút nhưng lông mọc xù ra trông rất đẹp.
- Lũ sóc làm sao chỉ gậm có cái lỗ tý tẹo
này mà ăn hết cả hạt được nhỉ?
- Nhân của hạt đâu có lớn, chỉ cần một lỗ to
bằng thế là chúng có thể lôi ra nhấm nháp rồi.
- Kơ nia
có nhiều quả không? Sao lại nhiều hạt xếp dưới gốc cây đến thế?
- Đến mùa quả
rụng thì ôi thôi, cứ gọi là một tiếng đồng hồ mà không quét một lần chúng rụng
đầy sân, đi không khéo ngã lăn quay. Bọn mình lượm quả khô xếp vào gốc cây tặng
bầy sóc đấy. Bạn thấy chúng đẹp không?
- Tuyệt
vời!
- Mấy hôm
nay nghỉ hè bọn mình chưa nhặt những hạt chúng ăn rồi bỏ ra hố rác nên bạn mới
bị nhầm đấy.
Vừa nói, Y
Minh vừa lấy trong túi quần ra bịch ni lông nhặt những hạt đã bị sóc ăn bỏ vào;
thấy bạn làm Sơn cũng cúi xuống nhặt và bất ngờ reo lên:
- Có con
dế to đây này!
- Làm sao Sơn
biết?
- Nó có
hang mới đào, bắt lên ta chọi nhé.
- Sơn có
cách gì bắt được nó không?
- Ở quê mình cũng hay đi bắt lắm, nếu ngoài
đồng chỉ cần một cái thuổng hay cuốc là
đào được ngay, chỗ nào không đào đựơc thì múc nước đổ vào cu cậu ngạt chắc chắn
phải bò ra.
- Ở đây đất cứng lắm, lại không được phép
đào đâu, nước không có bạn làm sao bắt được? Y Minh tủm tỉm cười hỏi lại.
- Ù nhỉ, làm sao bây giờ? Con dế này chắc to
lắm!
- Sơn xem này!
Y Minh lôi từ trong túi áo ra một chiếc lọ
có đựng một bầy kiến đen, con nào con ấy khá to, giương râu có vẻ hung dữ lắm,
dứ dứ trước mặt Sơn.
- Cậu dùng kiến này làm gì vậy?
- Nhìn sẽ biết.
Y Minh lại móc trong túi áo ra một vòng que
tre vút nhỏ như que tăm dài độ hai gang tay, tháo ra uốn cho thẳng lại rồi
nhúng một đầu vào bầy kiến trong lọ; hai con hăng nhất leo ngay lên que, Y Minh
nhẹ nhàng rút que ra, nhấc đầu que có hai con kiến đẩy vào trong hang dế. Sơn
tròn mắt nhìn bạn thao tác và như không tin ở mắt mình, kêu lên:
- Sao lại bỏ kiến vào hang dế thế?
- Từ từ khắc biết mà!
Y Minh rút que ra, hai con kiến không còn
trên que nữa, chắc chúng đã nằm lại trong hang dế rồi. Bổng Y Minh kêu lên:
- Nó ra rồi, bắt đi!
Con dế vàng ươm, to như ngón tay cái bò ra
khỏi miệng lỗ đang định chạy, Sơn vội vung tay chộp lấy đưa cho Y Minh. Y Minh
không cầm mài giảng giải thêm:
- Loại kiến đen này bị nhốt lâu trong lọ dữ
lắm, khi đưa vào hang thấy dế cắn ngay, dế chịu không đựơc phải chui ra thôi.
Hàng ngày mình vẫn dùng cách này bắt dế đấy.
- Hay quá!
- Chuyện thường ngày thôi mà!
Y Minh nhìn Sơn cười, nói thêm:
- Sơn qua nhà mình chơi nhé!
- Cảm ơn bạn.
Lần đầu tiên vào Tây Nguyên chơi lại được
quen người bạn mới, Sơn bị bất ngờ với những điều mới lạ, khác hẳn vùng quê bên
dòng sông Thị Long, ranh giới của hai huyện Tỉnh Gia và Nông Cống. Sân trường ở
quê cũng trồng bàng, trồng phượng; đến mùa cũng rủ nhau nhặt hạt bàng đập ra để
ăn nhân nhưng chưa bao giờ có chuyện thấy cả đàn sóc nhảy nhót trên cây thân
thiện với con người đến thế và ngay cả cách bắt dế cũng tinh tế đến không ngờ.
Trường đã đẹp mà con người Tây Nguyên cũng thân thương dễ mến biết bao. Đến rồi
mới biết bao điều mới lạ, có về kể với bạn cùng trường chắc bọn bạn phải tròn
mắt ngạc nhiên - Sơn thích thú nghĩ thầm và nhìn Y Minh đang vui vẻ đi lên
trước dẫn đường. Đâu đây tiếng đôi chim cu gáy đối đáp nhau đầy ắp cả không
gian.