CHUYỆN NHỮNG NGƯỜI ĐI MỞ ĐẤT bút ký của HỒNG CHIẾN - CHƯ YANG SIN SỐ: 250 THÁNG 6 NĂM 2013

Ghi chép của HồngChiến

Tháng 8, trời Tây Nguyên lúc nào cũng sụt sùi để sẵn sàng trút nước xuống; mưa theo từng cơn dai dẳng không dứt ra được. Đến ngày hẹn với lãnh đạo Công ty Cổ phần cơ giới Đồng Tâm đi thăm anh em đang thi công tại công trình cửa khẩu Bu Prăng trên biên giới Việt Nam – Vương quốc Căm Pu Chia, trời có đỡ u ám hơn. Anh Trần Đức Thành, Bí thư Đảng ủy - Chủ tịch hội đồng quản trị Công ty đến đón chúng tôi, vui vẻ thông báo:

- Trời thương anh em mình nên hôm nay xuất phát không bị mưa như mấy ngày vừa qua. Trên công trình, anh em vừa điện về thông báo: buổi sáng mưa nặng hạt khoảng ba mươi phút, giờ đã tạnh rồi.

Xe rời thành phố Buôn Ma Thuột nhằm hướng nam theo quốc lộ 14A thẳng tiến, trời đầy mây nhưng không mưa. Qua trạm thu phí huyện Cư Jut thấy mấy người đứng bên đường chào bán động vật thật độc đáo: rắn to như cổ tay trẻ em được cột đầu vào que còn thân cuộn tròn siết chặt cây que; kỳ đà từng con nặng cỡ hai, hoặc ba ký trói hai chân trước ra sau lưng treo tòng teng trên ngọn cây tre cắm bên đường; còn nhím từng đôi một, mình dính đầy đất đỏ được nhốt trong các lòng sắt… tôi ngạc nhiên kêu lên:

-Rừng ở đây còn nhiều thú quá nhỉ?

-Toàn thú nuôi cả đấy – anh Thành quay lại trả lời tôi.

-Vậy à, thế mà em cứ tưởng người ta vừa bắt được ở trong rừng mang ra đường bán đấy.

Nghe tôi nói anh em trên xe cười òa.

Xe qua địa phận huyện Đăk Min một đoạn, rẽ phải; anh Thành thông báo:

-         Chúng ta đi theo quốc lộ 14C, con đường này chạy sát biên giới đấy.

-         Thế à! Nhà thơ Đặng Bá Tiến - Phó tổng Biên tập Tạp chí Văn nghệ Chư Yang Sin ngạc nhiên hỏi lại và nói thêm: Tỉnh Đăk Nông tôi đi nhiều nhưng chưa đi theo đường này bao giờ.

-         Năm 2001 tôi đã đi theo đường này đến thăm các đồn biên phòng, khi ấy rừng còn nhiều lắm, có chỗ còn thấy khỉ chạy ngang qua đường; bây giờ thì… nhà văn Khôi Nguyên – Chủ tịch Hội Văn Nghệ tỉnh nói không hết câu giọng ngậm ngùi.

Nhìn qua cửa xe, dấu vết của cánh rừng ngày xưa chỉ sót lại vài cái gốc cây cháy chưa hết nhô lên bên những nương khoai, sắn trải dài theo hai bên đường… Xa xa những mái nhà tôn nhiều màu sắc nhấp nhô khoe mình giữa màu xanh của hoa màu đang độ mùa mưa. Đăk Nông vùng đất nổi tiếng có đặc sản khoai lang, khoai ở đây vỏ đỏ, ruột vàng ăn có mùi vị riêng mà không nơi nào có được; xuất khẩu qua nhiều nước, nhất là nước Nhật Bản.

Hết đường nhựa, xe bắt đầu đi vào đường đất, trời vừa mới mưa xong, mặt đường khá lầy, nhiều xe máy đi ngược chiều bùn ngập vành, trông cứ như vừa đi bừa dưới ruộng lên. Anh Thành nói vui:

-Nghề chúng tôi luôn phải lặn lội thế này đấy, khi chưa có đường thì phải làm cho có đường, có đường rồi lại làm cho nó đẹp hơn lên và khi đã đẹp rồi thì giao lại để tiếp tục đi mở những con đường mới.

-Ngoài công trình chúng ta đến thăm, Công ty còn có công trình nào nữa đang thi công không anh? Nhà thơ Đặng Bá Tiến hỏi.

-Công ty hiện có ba công trình lớn đang làm ở bên các nước bạn và tỉnh Gia Lai, nhưng đang mùa mưa, công việc chỉ làm cầm chừng thôi, đa số máy móc đưa về Công ty bảo dưỡng, chờ mùa khô mới làm tiếp được. Anh Thành trả lời.

-Thời buổi suy thoái kinh tế, Công ty mình vẫn kiếm được đủ việc cho anh em làm như thế này thì giỏi quá.

- Bác Tiến khen quá lời rồi, anh Thành vui vẻ trả lời – cũng phải cố chứ biết làm sao được, thời kinh tế thị trường phải năng động một chút mới sống được anh ạ.

Nghe anh Thành trả lời, tôi thấy vui vui và có chút băn khoăn; anh em công tác tại công ty ai cũng to khỏe, ngay như anh Sáu lái xe chở đoàn đi đang hoàn tất hồ sơ nghỉ hưu cũng vạm vỡ, như vận động viên bóng chuyền; còn ông Chủ tịch hội đồng quản trị lại cao gầy, khuôn mặt đăm chiêu. Anh, người con trai xứ Thanh gắn bó với công ty hơn ba chục năm, đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng của công ty trước khi được tín nhiệm cử giữ chức vụ như hiện nay. Công ty trải qua ba thế hệ chuyển giao lãnh đạo, anh là những người thuộc lớp thứ ba biết cùng tập thể lãnh đạo, động viên anh em phát huy truyền thống, đoàn kết, khắc phục khó khăn, tiếp tục ổn định và phát triển.

Đường xấu, xe lắc lư liên tục, nhiều đoạn như làm xiếc uốn lượn qua các “ổ trâu, ổ voi” mà xe vẫn bám được mặt đường; thế mới biết các anh lái xe công trình phải giỏi tay nghề như thế nào để hoàn thành công việc của mình. Gần đến cửa khẩu tất cả những người ngồi trên xe phải thốt lên ngạc nhiên trước cảnh đẹp đến bất ngờ hiện qua khung cửa; nhà thơ Đạng Bá Tiến kêu lên:

-Dừng lại, dừng lại!

Xe dừng, mọi người bước vội xuống xe, ngỡ ngàng nhìn những đồi cỏ xanh mượt mà nối tiếp nhau trải dài đến hút tầm mắt. Cỏ ở đây chỉ mọc cao độ mười xăng ti mét, giống như được người ta thường xuyên cắt tỉa, chăm sóc chu đáo. Trên thảm cỏ ấy được trang điểm thêm những bông hoa vàng, hoa trắng nhỏ bé, mảnh mai thỉnh thoảng mới có một cây thân gỗ đứng đơn côi, làm tăng thêm vẻ đẹp hoang vu của vùng biên thùy. Thôi thì, người có máy ảnh thi nhau bấm, người không có máy cứ đứng ngẫn ra nhìn. Tôi biết cả anh Sáu lái xe và anh Thành Chủ tịch HĐQT Công ty đã qua đây rất nhiều lần, nhưng nhìn cách họ ngắm đồng cỏ cứ như lần đầu thấy; thế mới biết tình cảm của con người Việt Nam với non sông đất nước mình sâu đậm biết bao. Vùng đệm do con người quy định để phân biệt ranh giới giữa hai quốc gia, nhưng thiên nhiên thì lại không có ranh giới nào cả, cỏ cây, hoa lá tất cả đều như đua nhau khoe với đất trời vẻ đẹp kiêu sa của mình.

Gần trưa, chúng tôi cũng đến được Đội Công trình: Là đơn vị chuyên thi công các công trình giao thông - thuỷ lợi trực thuộc Công ty đang thi công công trình nâng cấp quốc lộ 14C, đoạn giáp cửa khẩu Bu Prăng thuộc địa phận xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức, tỉnh Đăk Nông. Thấy chúng tôi đến, mấy anh em công nhân ùa ra đón, tay bắt mặt mừng như anh em lâu ngày đi xa trở về nhà làm vơi đi sự mệt mỏi cả một chặng đường dài vừa qua.  Anh Nguyễn Duy Ứng, đội trưởng chỉ huy công trình báo cáo cho đoàn biết sơ lược một số nét về đơn vị: Đơn vị nhận thi công nâng cấp 2km quốc lộ 14C, đường cấp I với số vốn đầu tư 26 tỷ. Công trình khởi công từ đầu tháng 4 năm nay (2013), dự tính sẽ hoàn thành và bàn giao vào tháng 6 năm 2014 đúng kế hoạch đề ra. Do hiện nay đang mùa mưa nên không thể thi công vì không đảm bảo kỷ thuật, công việc chủ yếu của đơn vị là trực để đảm bảo giao thông trên tuyến đường đang thi công phòng mưa lũ, sạt đường. Quân số đơn vị trực hiện nay ở đây lãnh đạo có ba người: đội trưởng và hai đội phó cùng 15 công nhân kỹ thuật. Tôi trao đổi với anh Trần Thanh Văn, một công nhân trẻ nhất đơn vị, có nước da trắng, người to như đô vật; anh cho biết: Em quê ở Thành phố Thanh Hóa; tốt nghiệp đại học Quản trị Kinh Doanh năm 2001, đã đi xin việc nhiều nơi nhưng không được tuyển. Được biết công ty tuyển công nhân phụ lái máy nên đã xin vào công ty để học thêm nghề mới. Đơn vị tuy ở công trình nhưng sinh hoạt cũng vui, ngoài giờ làm việc có sân bóng chuyền để luyện tập, không chơi bóng thì đọc báo; đơn vị cấp đủ các loại báo lớn hiện nay như: Lao động, Tiền phong, Thanh niên, Tạp chí văn nghệ Chư Yang Sin… ngoài ra còn có: ti vi, vi tính... nên nhìn chung các món ăn tinh thần không thiếu. Lương trung bình hàng tháng mười triệu về mùa khô, mùa mưa dao động từ bốn đến năm triệu, tùy theo thời tiết. Khó khăn nhất ở đây là nước sinh hoạt; mùa mưa như thế này chỗ nào cũng có nước, chỉ cần đào xuống nửa mét là có nước dùng, nhưng mùa khô phải đi xa hơn km mới đến được suối có nước.

Tranh thủ trời đang hửng nắng, anh Nguyễn Duy Ứng mời anh em trong đoàn ra thăm công trình đơn vị đảm nhiệm. Rời phòng làm việc, chúng tôi bước ra sân thấy xe ben, xe lu, máy xúc, máy ủi… đứng xếp hành quanh hai khu nhà lợp tôn làm nơi ăn nghỉ cho cán bộ và công nhân của đơn vị. Vùng đất đơn vị ở, nguyên là một quả đồi được đào, ủi, hạ độ cao xuống gần chục mét để có mặt bằng dựng trại, làm nơi tập kết máy và cả một sân bóng chuyền đúng tiêu chuẩn. Nhà thơ Đặng Bá Tiến hỏi:

-         Vùng đất này theo tôi biết là nơi “ổ” của sốt rét, lãnh đạo đơn vị có biện pháp gì để đảm bảo khẩu phần ăn cho công nhân và phòng chống bệnh sốt rét không?

-         Ăn thì có công ty “cấp bốn – hai sọt” luôn đảm bảo yêu cầu cho đơn vị, còn phòng chống bệnh sốt rét nói riêng và các bệnh khác có tủ thuốc Công ty đưa xuống rồi. Việc sơ cứu những trường hợp bất thường được chuẩn bị đầy đủ, còn bệnh nặng đã có xe để chuyển viện; đơn vị cơ giới mà anh. Anh Huỳnh Tiến Dũng, Đội phó trả lời.

-         Công ty “Cấp bốn – Hai sọt” là kiểu công ty gì vậy? Tôi ngạc nhiên hỏi lại?

-         Bác này – nhà văn Khôi Nguyên cười trả lời tôi, đây là cách anh em gọi những người bán hàng đi xe máy thồ hai sọt hàng hai bên xe ấy.

-         À ra thế, nay mình mới biết.

-         Mấy người bán hang rong này giỏi lắm, lầy lội thế nào họ cũng đi được và rất đúng hẹn dù có mưa gió cỡ nào đi  nữa – anh Dũng nói thêm.

Đoạn công trình đơn vị đang thi công khá dốc, nhiều đoạn có dốc gấp khúc phải nắn lại bằng cách xẻ đôi cả một quả đồi cao hàng chục mét; lại có đoạn dài hơn 100 mét phải xây kè cao hàng chục mét ôm lấy sườn núi. Nhìn con đường lúc đầu thấy đất màu đỏ, nhưng quan sát kỹ thấy toàn đá sỏi cơm nên mưa xuông không bị lầy như đất đỏ ba zan, lại thấm nước nhanh. Anh Phạm Văn Duân, Đội phó phụ trách kỹ thuật còn khá trẻ cho chúng tôi biết thêm:

-Các bác thấy đấy, đoạn đường này chỉ cách cửa khẩu chừng vài trăm mét thôi, nhưng vì nhiều đồi, suối lớn, địa chất phức tạp, việc thi công khó khăn lắm; những chỗ vách núi cao làm chưa xong gặp mưa lớn trút xuống thế là đất từ trên đỉnh núi kéo xuống lấp hết, đơn vị lại phải làm lại gần như từ đầu. Cực lắm.

Bên lề đường công ty dựng thêm một căn lều phủ bạt để xi măng, các ống cống đúc, có đường kính một mét để khá nhiều; tất cả số vật liệu tập kết tại đây để chuẩn bị cho công việc mùa khô sắp tới. Đường gần cửa khẩu nhưng vắng người qua lại có lẽ do đang mùa mưa và đường thi công chưa xong thì phải.

Rời công trình đang thi công, chúng tôi quay lại nơi đơn vị đóng trại, anh Nguyễn Duy Ứng hào hứng cho biết thêm: “kế hoạch công ty giao cho phải đạt 8 tỷ một năm, với đà này chúng tôi chắc chắn hoàn thành”.

Nghe vậy cả đoàn cười vui, mừng cho đơn vị, trong lúc nên kinh tế cả thế giới cùng bị suy thoái, nhiều công ty lớn trong nước bị phá sản vì làm ăn thua lỗ; còn các anh vẫn có việc làm, vẫn đạt doanh thu cao, điều đó không mừng sao được. Tuy đơn vị thi công xa công ty, nhưng mỗi đội thi công vẫn có một chi bộ, tổ  công đoàn, đoàn thanh niên… vì thế đảm bảo vai trò lãnh đạo thông suốt của Đảng đến tận từng cá nhân. Chi bộ ra nghị quyết, định hướng; chính quyền lên kế hoạch; tổ chức công đoàn, đoàn thanh niên hăng hái thực hiện.

Chia tay anh em Đội Công Trình, lòng tôi có cảm giác lâng lâng khó tả; vui vì các anh có việc làm, có thu nhập cao và mọi người trên dưới một lòng hết mình vì công việc chung; mừng vì trong điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt, các anh vẫn vui vẻ làm việc và đảm bảo sức khỏe công tác lâu dài, để hoàn thành nhiệm vụ; không những thế đơn vị còn thu hút nhiều lao động là những kỹ sư trẻ, có tay nghề cao đến với công ty. Đạt được kết quả ấy là nhờ công ty có một đội ngũ lãnh đạo năng động, biết kế thừa truyền thống vẻ vang của đơn vị đã được xây đắp qua các thời kỳ như: Giám đốc đầu tiên Nguyễn La Vân; Giám đốc – Chủ tịch Hội đồng quản trị Vũ Đức Bùi, Bí thư Đảng ủy Tô Bá Tham… và hôm nay những người lãnh đạo mới của Công ty Cổ phần cơ giới Đồng Tâm như: anh Trần Đức Thành – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng quản trị; anh Trần Quốc An – Giám đốc công ty…tiếp tục đưa Công ty ngày một phát triển lớn mạnh, đáp ứng đòi hỏi khắt khe của tình hình mới, góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới của đất nước do Đảng ta đề xướng và lãnh đạo.