Theo thông tin từ Ủy ban Quốc
gia Người cao tuổi Việt Nam: Đến năm 2050, 30% dân số Việt Nam là người cao tuổi.
Với số lượng người cao tuổi (NCT) ngày càng đông đảo như vậy, thì NCT đã, đang
và sẽ khẳng định vị trí, tầm quan trọng và ảnh hưởng của mình trong các hoạt động
chính trị, kinh tế, xã hội. Bảo vệ và chăm sóc nhóm dân số này chính là một
trong những việc làm thiết yếu để hướng tới một tương lai bền vững cho tất cả mọi
người.
Theo quy ước quốc tế,
NCT hay người cao niên hay người già là những người lớn tuổi, thường có độ tuổi khoảng từ 60 trở lên. Theo Điều lệ
Hội Người cao tuổi Việt Nam được Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IV
thông qua ngày 11 tháng 11 năm 2011 thì đối tượng được công nhân người cao tuổi
được mở rộng hơn: Người đủ 55 tuổi đến dưới 60 tuổi nếu nhiệt tình công tác Hội,
được cử làm công tác Hội, tự nguyện tham gia Hội đều được công nhận là hội
viên. (Điều 9-Điều lệ Hội Người cao tuổi Việt Nam).
Sinh thời, Chủ tịch Hồ
Chí Minh luôn coi trọng và đánh giá cao vai trò, vị thế của NCT; luôn luôn động viên NCT cống hiến tài trí, sức lực
của mình cho đất nước và con cháu, luôn nêu cao truyền thống “kính già, yêu trẻ”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ấn tượng sâu sắc sự kiện “Hội nghị Diên Hồng” từ thời
nhà Trần. Người viết: “Truyền thống Điện Diên Hồng
là truyền thống yêu nước vẻ vang chung của dân tộc ta và riêng của các cụ phụ
lão ta”. Sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước, tháng 2 năm 1941, đồng
chí Nguyễn Aí Quốc về nước trực tiếp chỉ đạo cách mạng Việt Nam; Tháng 6 năm
1941, Người viết thư gửi tất cả các bậc phụ lão trong cả nước: “Trách
nhiệm của các vị phụ lão chúng ta đối với nhiệm vụ đất nước thật là trọng đại.
Đất nước hưng thịnh do phụ lão gây dựng. Đất nước tồn tại do phụ lão giúp sức.
Nước bị mất, phụ lão cứu. Nước suy sụp phụ lão phù trì. Nước nhà hưng, suy, tồn,
vong, phụ lão đều gánh trách nhiệm rất nặng nề …Nước nhà lo, các cụ cùng phải
lo. Nước nhà vui, các cụ đều cùng được vui ”.
Trong thư gửi
các vị phụ lão ngày 21-9-1945 (sau 19 ngày Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh
ra nước Việt Nam dân chủ cộng hoà), Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Đây tôi lấy
danh nghĩa là một người già mà nói chuyện với các cụ. Tục ngữ có câu: “Lão
lai tài tận", nghĩa là tuổi già thì tài hết, không làm được gì nữa. Mà thường các
cụ phụ lão ta cũng tin như vậy. Gặp việc gì các cụ đều nói: “Lão giả an chi”
(người già nên ở yên). Thôi mình tuổi hạc ngày càng cao, không bay nhảy gì được
nữa. Việc đời để cho con cháu bầy trẻ làm. Chúng ta gần đất xa trời rồi, không cần hoạt động
nữa. Tôi không tán thành ý kiến đó. Xưa nay những người yêu nước không vì tuổi
già mà ngồi không. Nước ta có những người như Lý Thường Kiệt,
càng già càng quắc thước, càng già càng anh hùng”.
Như vậy, ngay những
ngày đầu về nước chỉ đạo trực tiếp cách mạng Việt Nam, lúc mới thành lập nước,
cách mạng còn đang trong trứng nước, thù trong giặc ngoài đe doạ, Bác Hồ đã
đánh giá cao tiềm năng và vai trò của NCT, đồng thời để khai thác tiềm năng
phát huy vai trò NCT thì việc đầu tiên là phải đưa NCT vào sinh hoạt trong một
tổ chức nhất định, lúc đó là “Phụ lão cứu quốc Hội”.
Sau khi nhận được thông
báo của Liên hợp quốc, ngày 1-10-1991, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (nay là Chủ tịch
nước) Võ Chí Công đã ra lời kêu gọi đồng bào cả nước nhiệt liệt hưởng ứng quyết
định của Đại hội đồng Liên hợp quốc và khẳng nước nhiệt liệt hưởng ứng quyết định
của Đại hội đồng Liên hợp quốc và khẳng
Ngày 17-9-1992, Chủ tịch
Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) ra Chỉ thị số 332 về việc tổ chức
Ngày Quốc tế NCT, đã chỉ ra những việc các ngành, các cấp, các cơ
quan đoàn thể phải làm trong dịp Ngày Quốc tế NCT 1-10 hàng năm, trong đó đã xác định
“Ngày Quốc tế NCT cần được tổ chức tốt, có sự chỉ đạo của các cơ quan Nhà nước,
các đoàn thể nhân dân, dưới sự chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng”.
Phát huy tư tưởng của
Người, Đảng, Nhà nước, Quốc Hội và nhân dân ta luôn coi trọng công tác chăm sóc
NCT, như: Ngày 27/9/1995, Ban Bí thư TW
Đảng (Khoá VII) đã ban hành Chỉ thị số 59-CT/TW về chăm sóc NCT, trong đó nhấn
mạnh “NCT có công sinh thành, nuôi dạy con cháu giữ gìn và phát triển giống
nòi, giáo dục các thế hệ thanh niên Việt Nam về nhân cách, phẩm chất và
lòng yêu nước;
một bộ phận đông đảo NCT Việt Nam đã có những đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nên việc chăm sóc đời sống vật chất và tinh thần của
NCT là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội”.
Từ
Hiến pháp năm 1992 đến Hiến pháp năm 2013, đạo luật cơ bản của Nhà nước nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã có một bước tiến to lớn khi quy định quyền con
người, trong đó lần đầu tiên, quyền của người cao tuổi được xác lập hoàn chỉnh.
Khoản
3, Điều 37 của Hiến pháp năm 2013 quy định rõ: "Người cao tuổi được
Nhà nước, gia đình và xã hội tôn trọng, chăm sóc và phát huy vai trò trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Bên cạnh đó, hệ thống các văn bản pháp luật liên ngành phản
ánh các chính sách dành cho NCT cũng góp phần quan trọng trong việc bảo vệ
và thúc đẩy quyền của NCT tại Việt Nam. Cụ thể như Luật Người khuyết tật
năm 2010, sửa đổi, bổ sung năm 2013; Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014; Bộ luật
Dân sự năm 2015; Bộ luật Lao động năm 2012, sửa đổi, bổ sung năm 2015 đều có
quy định về bảo vệ quyền của NCT. Ví dụ: Khoản 2 Điều 71 Luật Hôn nhân và Gia
đình năm 2014 quy định: “Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ,
đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường
hợp gia đình có nhiều con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ”;
Khoản 2 Điều 40 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định “Người
đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử không bị áp dụng hình phạt tử hình”...
Thực hiện quy ước quốc tế về NCT và chương trình hành
động quốc gia NCT, qua hơn 30 năm
đổi mới, chất lượng cuộc sống NCT đất nước ta đã được nâng cao cả về vật chất lẫn
tinh thần. Tuổi thọ trung bình (cả hai giới tính) ở Việt Nam là 76,6 tuổi. Tính đến cuối năm 2017, cả nước có hơn 10 triệu người cao tuổi,
chiếm
khoảng 10,95% dân số (so với năm 2016, tăng 115.100 người). Trong đó, 1,9 triệu
người từ 80 tuổi trở lên, chiếm 18,7% tổng số người cao tuổi. Hơn 2 triệu người
đang hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH. Hơn 1,6 triệu người cao tuổi hưởng trợ cấp
xã hội hàng tháng. Khoảng 1,4 triệu người cao tuổi hưởng trợ cấp người có công.
Bên cạnh đó, hơn 9,3 triệu người cao tuổi có thẻ BHYT chiếm 92,8%.
Nhằm đáp ứng nhu cầu CSSK NCT thích ứng giai đoạn già
hóa dân số, ngày 30/12/2016, Bộ Y tế đã phê duyệt Đề án “Chăm sóc sức khỏe người
cao tuổi giai đoạn 2017-2025”. Đề án đã đề ra các nhiệm vụ quan trọng để tiến tới
tất cả NCT hoặc người thân trực tiếp chăm sóc NCT biết thông tin về già hóa dân
số, quyền được CSSK của NCT và các kiến thức CSSK NCT. Nâng cao sức khỏe NCT
trên cơ sở nâng cao kiến thức, kỹ năng tự CSSK và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ
CSSK ban đầu của NCT. Bảo đảm 80% số NCT được khám sức khỏe định kỳ ít nhất một
lần/năm và được lập hồ sơ theo dõi, quản lý sức khỏe…
Năm 2018 này, kỷ niệm 70 năm ra đời
“Tuyên ngôn Thế giới về Quyền con người” (1948-2018) và kỉ niệm lần thứ 28 năm Ngày Quốc tế
NCT, Liên Hợp quốc (LHQ)
đưa ra chủ đề: “Tôn vinh những người cao
tuổi có công lớn trong đấu tranh vì quyền con người”.
Đây là dịp để tôn vinh những NCT trên khắp thế giới đã cống hiến đời
mình đấu tranh cho quyền con người nhằm: 1. Thúc đẩy các quyền con người đã được ghi
trong Tuyên ngôn Thế giới về Quyền con người và đẩy mạnh tuyên truyền ý nghĩa của
các quyền đó trong cuộc sống hàng ngày của NCT; 2. Tăng cường sự tham gia và
nâng cao hình ảnh của NCT trong thúc đẩy quyền con người không chỉ trong những
lĩnh vực liên quan trực tiếp tới họ, mà là trên mọi mặt của đời sống;
3. Suy ngẫm về tiến độ và những thách thức trong đảm bảo sự hưởng thụ đầy
đủ và bình đẳng quyền con người và quyền tự do căn bản của NCT; 4.Huy động sự
tham gia của tất cả mọi cá nhân, tổ chức trong đấu tranh bảo vệ quyền con người,
trong đó có quyền của NCT.
Để thiết thực hưởng ứng chủ đề Ngày Quốc tế NCT năm
2018 và tạo điều kiện để NCT phát huy được trí tuệ, tài năng, kinh nghiệm góp
phần xây dựng đất nước, Đảng và Nhà nước ta cần tiếp tục quan tâm chăm lo nâng
cao chất lượng sống của NCT, đồng thời hoàn thiện khuôn khổ pháp luật và cơ chế
tổ chức thực thi hiệu quả nhằm bảo đảm các quyền của NCT - một bộ phận dân số
có số lượng và tỷ lệ ngày càng tăng trong xã hội, góp phần ứng phó với vấn đề
già hóa dân số đang tăng nhanh ở Việt Nam.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
NHẬN XÉT MỚI