Tác phẩm tham dự Cuộc vận động viết bút ký chủ đề
“Công an Đắk Lắk bản lĩnh, nhân văn, vì nhân dân phục vụ”
Hơn 30 năm “bén duyên” với nghề,
Thượng tá Đặng Sơn Đáng từng giải phẫu hơn 4.000 tử thi, góp phần làm sáng tỏ
hàng nghìn vụ trọng án và giải oan cho nhiều người vô tội. Cũng như nhiều bác
sỹ pháp y khác, ám ảnh với Thượng tá Đáng không phải là sự ghê rợn của những tử
thi đang phân hủy mà là cảm xúc thương tâm khi luôn phải chứng kiến những phận
người bất hạnh…
Nghề chọn người
Hơn 30 năm theo đuổi nghiệp bác
sỹ pháp y, Thượng tá Đặng Sơn Đáng - Phó trưởng Phòng Cảnh sát Kỹ thuật hình sự
Công an tỉnh Đắk Lắk đã trực tiếp khám nghiệm, giải phẫu hơn 4.000 tử thi. Cho
đến nay, khi đã bước sang cái tuổi “thất thập cổ lai hy”, nhưng những “ca khó”
của ngành pháp y tỉnh Đắk Lắk, người ta vẫn phải nhờ tới tay nghề của vị Thượng
tá cao tuổi này. Đơn giản là bởi kinh nghiệm và bản lĩnh trong cái nghề pháp y
để bắt “bệnh” của Thượng tá Đáng hiện trong lực lượng Công an Đắk Lắk khó có ai
có thể sánh bằng.
Sau nhiều lần hẹn, tôi cũng được
Thượng tá Đáng cho gặp mặt. Với dáng người hao gầy, đen nhẻm cộng chút khắc khổ
và đôi mắt hằn sâu… là những gì tôi nhận thấy khi tiếp xúc với ông. Mở đầu câu
chuyện, Thượng tá Đáng chậm rãi chia sẻ: “Nhiều vụ án tưởng chừng như đi vào
ngõ cụt, nhưng người giải phẫu pháp y giỏi có thể tìm ra được cả mớ chứng cứ từ
một thi thể. Ngược lại, pháp y tồi có khi lại làm sai lệch chứng cứ, bỏ lọt tội
phạm hoặc bắt nhầm người vô tội không chừng. Bởi vậy, làm nghề này là phải hết
sức cẩn thận và chu đáo...”
Khi trò chuyện, Thượng tá Đáng
không kể nhiều, nhưng tôi biết chính bản thân ông cũng từng là “siêu vũ khí”
giúp lực lượng Công an Đắk Lắk khám phá ra nhiều vụ án, trong có có những vụ
trọng án tưởng chừng như đi vào ngõ cụt. Khi được hỏi vì sao lại chọn cái nghề
mới nghe đến đã cảm thấy rùng rợn này, Thượng tá cười nói: “Thú thực mình cũng
chẳng biết đó là cái duyên hay cái nghiệp vận vào mình mà theo cái nghề “bắt
bệnh cho tử thi” này. Ngày bé, nhìn thấy ai đứt tay, đứt chân chảy máu đã sợ
run người. Nhưng nếu được lựa chọn lại, mình vẫn sẽ chọn con đường mình đang
đi. Dù có gian khổ, thậm chí đôi lúc là sự ám ảnh, nhưng mình vẫn chọn, chọn là
vì nghĩ rằng mình còn có thể giúp được những người tốt không vướng phải cảnh
oan trái, người xấu phải trả giá cho những việc mình làm”.
Rồi ông kể, vốn sinh ra từ vùng
đất quê lúa Thái Bình. Từ nhỏ, ông đã ước mơ sau này trở thành một chiến sỹ
được đứng trong hàng ngũ của lực lượng Công an nhân dân. Năm 1978, khi vừa tròn
17 tuổi, cậu học trò nghèo Đặng Sơn Đáng đã quyết tâm và thi đậu vào Trường Đại
học An ninh nhân dân (nay là Học viện An ninh) tại Hà Nội. Và cũng từ đây, cái
nghề “bắt bệnh cho tử thi” đã “bén duyên” với ông. “Khi mới vào trường, mình cứ
ngỡ sau này tốt nghiệp sẽ trở thành một chiến sỹ An ninh. Tuy nhiên, khi đang
chuẩn bị bước vào giữa năm học thứ nhất thì mình cùng với 20 sinh viên khác
trong trường được chọn sang Học viện Quân y để đào tạo chuyên khoa Pháp y.
Trong suốt thời gian đó, mình đã phải thường xuyên đến các bệnh viện nghiên cứu
giải phẫu học, xem xét kỹ từng bộ phận trên cơ thể con người và cũng nhờ đó,
những kiến thức bổ ích học được ở đây đã phục vụ đắc lực cho thực tế công tác
sau này”, Thượng tá Đáng nhớ lại.
Sau khi tốt nghiệp đại học, tháng
9.1985, ông được phân công về công tác tại Phòng Cảnh sát Kỹ thuật hình sự Công
an tỉnh Đắk Lắk cho đến nay. Là một “bác sỹ của người chết”, Thượng tá Đáng
phải chịu nhiều sự hy sinh, không có thời gian chăm lo cho gia đình. Do đặc thù
công việc nên ông phải ra khỏi nhà để mổ tử thi bất cứ lúc nào, có nhiều vụ khó
phải đi biền biệt cả tuần mới tìm ra được câu trả lời. Không chỉ vậy, trong
cuộc sống, ông cũng chịu nhiều thiệt thòi vì đặc thù công việc của mình. Ông
kể, vào những ngày Tết, ông không dám tới nhà ai thăm hỏi vì sợ người ta kiêng
kỵ, chỉ trừ những người rất thân trong gia đình. “Mình là bác sỹ chưa bao giờ
đụng tới bệnh nhân sống, chỉ toàn xác chết thôi… Cái mà mình đi tìm là nguyên
nhân dẫn đến cái chết để giải quyết 2 vấn đề, cung cấp bằng chứng phá án và
giải phẫu bệnh lý”, Thượng tá Đáng nói.
Góp phần gỡ nút thắt những vụ
trọng án
Nói về công việc, Thượng tá Đáng
chia sẻ: “Kết luận nguyên nhân dẫn đến cái chết của nạn nhân chính là cơ sở
khoa học góp phần giúp cơ quan điều tra xác định khởi tố hay không khởi tố vụ
án hình sự. Nếu khởi tố vụ án thì cơ quan điều tra sẽ nhận định hướng điều tra,
truy tìm hung thủ, hung khí gây án được sát hơn. Đó cũng là một trong những căn
cứ vững chắc để các cơ quan chức năng xử lý vụ án chính xác, đúng pháp luật.
Xác định được nguyên nhân chết cũng có nghĩa là mình và đồng đội không để cho
nạn nhân phải chết oan ức. Hiểu rõ tầm quan trọng của công việc đang làm nên
bao năm qua, mình luôn cẩn trọng khi khám nghiệm các tử thi. Dẫu là một tử thi
đã thối rữa hay chỉ còn một bộ xương, mẩu xương thì mình vẫn phải tỉ mẩn tìm
tòi dấu vết liên quan”.
Rồi ông nhớ lại, vào khoảng đầu
tháng 11.2011, Cơ quan điều tra Công an Đắk Lắk nhận được tin báo của người dân
về việc phát hiện xác chết của một bé gái dưới giếng sâu. Là người trực tiếp
tham gia khám nghiệm tử thi, Thượng tá Đáng nhận định bé gái đã tử vong khoảng
hơn 6 tháng trước. Tuy nhiên, việc xác định nguyên nhân tử vong hết sức khó
khăn bởi hầu như thi thể nạn nhân đã bị phân hủy gần hết. “Bằng kiến thức và
kinh nghiệm, mình đã chọn dạ dày làm điểm đột phá bởi đó là bộ phận bị phân hủy
rất chậm so với các cơ quan mềm của cơ thể. Phát hiện trong dạ dày bé gái có ít
dịch mật còn sót lại, mình nhận định nạn nhân bị bóp cổ chết trước khi bị ném
xuống giếng bởi đây là một cơ chế phản xạ của cơ thể khi bị nghẽn đường thở”,
Thượng tá Đáng nói.
Và cũng từ nhận định của ông, các
điều tra viên đã tập trung lực lượng đấu tranh với hàng trăm đối tượng trên địa
bàn có mối quan hệ thân thiết với nạn nhân. Một nguồn tin cho biết, trong ngày
19.5.2011, một người bạn của nạn nhân là Nguyễn Quốc Diễn (19 tuổi), đã cho một
thanh niên mượn điện thoại di động để liên lạc, hẹn gặp nạn nhân với mục đích
đòi số tiền đã cho vay khoảng 3 triệu đồng.
Tuy nhiên, Diễn nhà ở thị xã Buôn
Hồ nhưng khi đó đã vào Nha Trang làm thuê. Lập tức, một tổ công tác đã lên
đường phối hợp cùng Công an tỉnh Khánh Hòa để xác minh, truy tìm Nguyễn Quốc
Diễn. Sau nhiều nỗ lực, lực lượng công an tìm được Diễn đang phục vụ cho một
quán nhậu ở đường Võ Thị Sáu, TP Nha Trang. Sau một hồi loanh quanh, Diễn chợt
“nhớ ra” hôm 19.5 có cho bạn là Nguyễn Hoài Thương (17 tuổi, trú ở phường Thống
Nhất, thị xã Buôn Hồ) mượn điện thoại di động để gọi cho nạn nhân. Thông tin
này được báo trở lại ban chuyên án, và một tổ công tác đã tìm đến nhà của
Nguyễn Hoài Thương. Vừa trông thấy bóng dáng lực lượng công an vào nhà, gã trai
17 tuổi ấy chợt khuỵu xuống, thú nhận chính y đã ra tay bóp cổ nạn nhân đến
chết rồi thực hiện hành vi đồi bại. Sau đó y cùng với một người bạn khác khiêng
xác nạn nhân ném xuống giếng để phi tang.
Nỗi niềm trăn trở với nghề
Không chỉ là người góp phần tích
cực trong việc giúp cơ quan điều tra gỡ nút thắt, khám phá ra những vụ trọng
án, bắt hung thủ phải đền tội trước pháp luật mà trong những năm công tác,
Thượng tá Đáng còn giúp giải án oan cho nhiều người vô tội.
Điển hình như trong vụ việc đau
lòng xảy ra tại xã Ea K’Mút, huyện Ea Kar vào giữa năm 2012. Theo đó, một đôi
vợ chồng trẻ mới cưới nhau được gần một năm thì cô vợ giận hờn chồng treo cổ tự
tử khi đang mang thai đứa con đầu lòng.
Sau khi cô vợ mất gần 3 tháng, người nhà cho rằng cô bị chính người
chồng đánh đập hoặc đầu độc chết rồi dựng hiện trường giả. Người chồng đau đớn
vì nỗi đau mất vợ nay lại mang tiếng vũ phu giết vợ.
Đau đáu trước nỗi oan của người
chồng, Thượng tá Đáng là người trực tiếp đề xuất các cơ quan chức năng được
khai quật tử thi để khám nghiệm. Ông cũng chính là người trực tiếp khám nghiệm,
lấy mẫu vật nội tạng đưa đi giám định. Kết quả sau đó cho thấy, không có tác
động ngoại lực hoặc chất độc nào gây nên cái chết của người vợ trẻ ấy và người
chồng khi đó mới được giải oan.
Hay như trong vụ án chồng giết vợ
rồi nhảy giếng tự tử ở buôn Ko Tam, xã Ea Tu, TP Buôn Ma Thuột xảy ra vào cuối
năm 2013. Nạn nhân là chị Trần Thị Mỹ Trang (35 tuổi) và nghi can là Nguyễn Văn
Hùng (48 tuổi, chồng của nạn nhân). Qua khám nghiệm hiện trường, cơ quan điều
tra xác định Hùng đã dùng búa, dao sát hại vợ rồi nhảy xuống giếng trước nhà tự
tử. Vụ án khép lại, nhưng Thượng tá Đáng vẫn luôn cảm thấy có điều gì đó bất
thường ở những vết máu tại hiện trường. “Hùng cố ý hay không cố ý giết vợ? Ánh
mắt bơ vơ cùng tiếng khóc gào đòi mẹ của hai đứa bé sinh đôi cứ ám ảnh, thôi
thúc mình phải tìm ra nguyên nhân sâu xa dẫn đến cái chết của người mẹ”, Thượng
tá Đáng nhớ lại.
Tiến hành rà soát lại tất cả các
chi tiết, nhất là sau khi hỏi thêm thông tin từ người thân và của người dân
sống xung quanh về nghi can Hùng, thì có một chi tiết đáng lưu tâm. Đó là cách
đây 2 năm, Hùng bị tai nạn giao thông, chấn thương liên quan đến não. Thượng tá
Đáng quyết định tìm hiểu sâu hơn về tiền sử bệnh tật của Hùng và phát hiện nghi
can có các triệu chứng về bệnh tâm thần. Trước khi xảy ra án mạng, vợ chồng
Hùng thường xuyên xảy ra mâu thuẫn nên chị Trang đã làm đơn ly dị nhưng chưa
được giải quyết. Đây là nguyên nhân ảnh hưởng đến cuộc sống gia đình của nghi can.
“Giá như gia đình phát hiện sớm bệnh tật và đưa Hùng đi điều trị kịp thời thì
có lẽ không dẫn đến kết cục thương tâm này”, Thượng tá Đáng nói.
Trên đây chỉ là những vụ án mà
trong số hàng nghìn vụ án mà Thượng tá Đáng trực tiếp tham gia. Còn nhớ, trong
những năm 1985-1995, khi tỉnh Đắk Lắk chưa chia tách, địa hình bị chia cắt,
giao thông còn rất nhiều khó khăn trong khi quân số ít, phương tiện, trang
thiết bị thiếu thốn trăm bề, ông và đồng đội phải nỗ lực rất nhiều mới hoàn
thành được các yêu cầu nhiệm vụ. Có nhiều vụ tử thi phát hiện ở nơi hẻo lánh,
hiểm trở, buộc phải đi bộ, có khi mất cả ngày đường. Cũng có những chuyến, sau
khi khám nghiệm tử thi ở vùng sâu, ông bị muỗi rừng đốt và mắc bệnh sốt rét. Cứ
miệt mài như thế, đến nay Thượng tá Đặng Sơn Đáng đã khám nghiệm hơn 4.000 tử
thi. Những lúc rảnh rỗi, ông tập trung nghiên cứu hồ sơ, kết hợp giữa lý thuyết
và thực tế rồi suy luận, trao đổi với đồng nghiệp ở Viện Khoa học Hình sự - Bộ
Công an - nhằm tự nâng cao kiến thức, trình độ.
Mặc dù lập nhiều chiến công nhưng
đến nay, Thượng tá Đặng Sơn Đáng vẫn có nỗi niềm canh cánh với nghề. Hiện nay
điều kiện làm việc đã được cải thiện hơn trước song khám nghiệm tử thi vẫn là
công việc không được nhiều người ưa thích và lựa chọn. Thượng tá Đặng Sơn Đáng
hiện vẫn là bác sỹ pháp y duy nhất ở Công an tỉnh Đắk Lắk. Vì thế, niềm mong
mỏi của ông là làm sao tìm được người có trình độ chuyên môn sâu, có năng lực
và tâm huyết với nghề... để kế nghiệp.
Với những đóng góp của Thượng tá
Đặng Sơn Đáng qua gần 40 năm công tác, ông đã được Bộ trưởng Bộ Công an trao
tặng 4 Bằng khen, Bộ Tư pháp trao tặng 2 Bằng khen vì đã có những thành tích
xuất sắc trong công tác. Ngoài ra, UBND tỉnh, Công an tỉnh Đắk Lắk cũng đã trao
tặng hàng trăm Giấy khen các loại. Cá nhân của Thượng tá Đáng từ năm 2003 đến
nay, đều được công nhận danh hiệu Chiến sỹ thi đua cấp cơ sở…
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
NHẬN XÉT MỚI