A SÂO
Truyện ngắn
Năm H’Lê Na được ba mùa
rẫy, cũng vào mùa chuẩn bị gieo hạt, đôi vợ chồng trẻ say mê công việc chạy đua
với ông mặt trời chuẩn bị đất đón mưa. H’Lê Na được ami ama(1) mang lên chòi
canh rẫy có a sâo(2) làm bạn. Ami lo làm rẫy không có thời gian chơi đùa, chỉ có
a sâo quấn quýt với H’Lê Na. A sâo ngoan lắm, khi thì làm ngựa cho H’Lê Na cưỡi,
khi lại chịu khó nhặt đồ chơi xếp lại dùm khi H’Lê Na làm rơi. Bên đống đồ chơi
ama làm bằng cây, rễ, quả rừng… H’Lê Na như lạc vào thế giới của Yang(3), say mê
tìm hiểu, khám phá… mệt rồi thì nằm lăn ra trên tấm gỗ dưới sàn chòi canh rẫy
ngủ ngon lành. Nằm bên cạnh H’Lê Na, a sâo có bộ lông vàng rực một màu cỏ gianh
chín, gác mõm lên hai chân trước lim dim, đôi tai lâu lâu lại vẫy nhẹ.
Trời xế chiều, H’Lê
Na thức giấc, dụi mắt ngồi dậy nhìn xung quanh. Xa xa ami ama đang bận rộn với
công việc, hình như hai người thỉnh thoảng còn nhìn nhau cười nữa. Tối hôm qua
trời đổ cơn mưa, họ hàng nhà bướm không biết từ đâu bay ra nhiều quá, toàn một
loại bướm vàng rực rỡ. Bướm không chịu bay thẳng, chúng chao lên, lượn xuống như
múa nhìn thích quá; H’Lê Na đứng bật dậy đuổi theo để bắt, a sâo lặng lẽ chạy
theo phía sau.
Lũ bướm bay chập chờn
trước mặt không lấy gì làm nhanh lắm, nhiều con lao cả vào mặt, thúc vào đầu, xẹt
qua tai… vậy mà H’Lê Na không bắt được con nào. Mải vui đuổi theo bầy bướm lên đến
bìa rẫy giáp rừng già lúc nào không biết, a sâo vẫn lặng lẽ đi phía sau bỗng dừng
lại ngếch đầu lên trời hít hà, hai tai dựng đứng lên. Hình như cảm thấy có điều
gì đó không bình thường, a sâo lao lên phía trước rồi đột ngột dừng lại chặn đường
làm H’Lê Na đang mãi nhìn đàn bướm vấp phải, ngã chúi xuống đất. Bực mình, H’Lê
Na lồm cồm bò dậy nắm lấy đuôi a sâo kéo ngược trở lại để phạt vì lỗi làm a
mai(4) té. Khác mọi lần bị túm đuôi lôi, a sâo khẽ nhe răng ra gầm gừ rồi cụp đuôi
xuống kéo cô chủ đi; lần này a sâo không giận lại còn hướng đầu vào rừng cất lên
những tiếng sủa dữ dội như sắp lao vào kẻ thù làm H’Lê Na thấy thích thú, càng
cố gắng nắm đuôi thật chặt.
Nghe tiếng a sâo kêu
có vẻ bất thường, ami ama đang làm rẫy đứng lên nhìn rồi hoảng hốt thét lớn: huầy,
huầy, huầy… vác cuốc lao lại chỗ H’Lê Na đang đứng. Mải mê với trò đùa, kéo đuôi
a sâo, khi nghe tiếng ami ama hò hét, H’Lê Na nhìn lên đã thấy một con vật đen
thui, cổ có chòm lông trắng cong như hình chiếc nón lộn ngược, đi bằng hai chân
sau, hai chân trước lúc lắc, ve vẩy như múa. Con vật mõm như mõm heo, tai giống
tai chuột cao bằng sải tay người lớn, lừ lừ tiến lại phía H’Lê Na. H’Lê Na tò mò
nhìn con thú lạ, buông tay khỏi đuôi a sâo định bước lại làm quen. A sâo không
bị giữ đuôi nữa liền xông đến trước mặt con vật lạ đầu ngẩng cao, đuôi cụp xuống
sát đất gầm lên những tiếng dữ dội, hai hàm răng nhe ra như muốn ăn tươi nuốt sống
đối thủ. Con thú lạ hình như không sợ, vẫn lừ lừ tiến lại gần. A sâo vọt nhảy lên
như một mũi tên nhằm cổ con thú lạ lao đến. Chỉ một cái vẩy tay tạt nhẹ của con
thú lạ, a sâo bị đánh văng qua bên cạnh kêu lên một tiếng thảng thốt: “oẳng”. A sâo lại đứng bật dậy lao vào phía sau mông nơi có chiếc đuôi cụt lủn, dài hơn
ngón tay cắn một cái giật thật mạnh làm con thú lạ phải quay mình, chồm hai chân
trước xuống đất định vồ, nhưng a sâo đã lùi lại, nhe răng gầm lên. Con thú lạ
giơ tay trước tạt qua đầu, a sâo lùi lại thật nhanh, mồm vẫn gầm lên: gâu, gâu,
gâu... liên hồi.
Con thú lạ có lẽ không
muốn chơi với a sâo nữa, nó đứng lên bằng hai chân sau, hai chân trước khua
khua như chào, tiến lại phía H’Lê Na. A sâo từ phía sau chạy nhanh rồi nhảy một
cái thật cao, gậm một miếng vào sau gáy con thú lạ làm nó giật mình ngã xuống đi
bằng bốn chân. Nó kêu lên “g…ừ”, rồi quàng một chân ra sau tát một cái thật mạnh
làm a sâo văng sang bụi cây bên cạnh, ngã lăn quay. Con thú lạ chắc giận quá, nổi
nóng, nhảy chồm chồm bốn chân đuổi theo dùng chân trước tát thêm một cái nữa thật
mạnh trúng đít làm a xâu bị văng qua một bên. Con thú lạ mập quá, cái mông to hơn
cái rổ bự, rung rung theo từng bước chạy, nhìn có vẻ nặng nề vậy mà nhanh hơn cả
a sâo, nó lại chồm lên… H’Lê Na thấy vậy tưởng chúng đùa nhau, vỗ tay cười thích
thú. May quá, ama vừa chạy đến, ném cái cuốc vào con vật lạ rồi ôm chầm lấy H’Lê
Na nhấc lên, miệng thét:
- Huầy, huầy, huầy!
Ami cũng vừa đến kịp,
cầm cuốc khua khua như muốn đánh làm con thú lạ vội vàng bỏ chạy bằng bốn chân,
lao ngay vào rừng già, biến mất. A sâo hình như vẫn bực mình đứng quay mặt vào rừng
sủa ông ổng. Ami đỡ H’Lê Na từ lưng ama qua lưng mình, hỏi:
- Sợ không?
- Không ạ, con gì đẹp
thế?
- Gấu đấy, nó có thể
cắn người đau lắm.
- Nó hiền khô à, khi đi
hai tay trước còn làm thế này này…
H’Lê Na dùng hai tay
vẫy vẫy làm ama bật cười nói:
- Con gái mình được
Yang phù hộ đến gấu ngựa cũng muốn làm bạn nữa à.
- Lạ quá, tại sao gấu
lại ra rẫy lúc ban ngày thế này nhỉ?
Ami băn khoăn hỏi
ama, H’Lê Na cướp lời:
- Nó ra chơi với con
mà.
Ama, ami bật cười thành
tiếng, tuy trên trán mồ hôi chảy thành dòng vì vừa chứng kiến con gái thoát hiểm
trong gang tấc. H’Lê Na vẫn vô tư, bi bô diễn lại cảnh con gấu đi, con gấu “đùa”
với a xâu; miệng cười như hoa. Ama nghiêm nét mặt nói với H’Lê Na:
- Con gấu xấu lắm, không
tốt đâu, nó có thể cắn con đấy. Lần sau thấy nó con phải tránh đi, không được lại
gần nghe chưa!
- Dạ!
H’Lê Na trả lời rồi úp
mặt sau lưng ami tránh cái nhìn nghiêm khắc của ama. Khi về đến bên chòi canh rẫy,
H’Lê Na vít cổ ami nói nhỏ:
- Con gấu nhìn dễ thương
lắm ạ!
Ama nghe thấy giơ nắm
tay dứ dứ, bảo:
- Người lớn nói phải
nghe chứ!
- Dạ!
- Hôm nay không có a sâo dũng cảm bảo vệ con thì không biết điều gì sẽ xảy ra nữa rồi.
- Vậy ạ, ơ a sâo nhà
mình đâu rồi?
Cả nhà mãi chuyện quên
mất a sâo, khi nghe H’Lê Na hỏi mới giật mình nhìn quanh. Từ bìa rẫy, a sâo bước
những bước nặng nhọc về phía chòi rẫy, nơi cả nhà H’Lê Na đang đứng đợi. Ama kêu
lên:
- Hình như a sâo bị
thương rồi.
- A sâo, a sâo…
H’Lê Na cuống quýt tuột
khỏi vai ami chạy lại đón a xâu. A sâo cố bước thêm mấy bước lại gần rồi nằm xuống
đất đặt mõm lên tay H’Lê Na, đôi mắt xanh trong veo nhìn như muốn nói điều gì đó
mà không thể. H’Lê Na bật kêu lên:
- Máu, a sâo chảy nhiều
máu lắm ama ơi!
Ama chạy lại ôm a sâo lên, nó khẽ rùng mình một cái, mắt dại đi; H’Lê Na cầm tai nó lắc lắc:
- Dậy đi, đừng ngủ nữa,
dậy đi a sâo!
Ama đặt a sâo xuống đất,
mặt đanh lại không nói gì, mắt buồn thăm thẳm. A sâo là quà tặng của già làng
buôn Kít, phía thượng nguồn suối Yang Mao cho H’Lê Na, mừng ngày chào đời đúng
theo truyền thuyết. Mọi người tin rằng người con gái nào sinh ra gữa trưa ngày
rằm, có sét đánh vào đầu núi sẽ thay Yang mang đến vận may cho mọi người. Vậy mà…
Có lẽ Yang đã định, a sâo phải dùng mạng sống của mình để cứu H’Lê Na.
- Nó chết rồi, không
dậy được nữa đâu con.
Ami ngồi xuống bên cạnh
nói, giọng nghèn nghẹn. H’Lê Na bật khóc, kéo đầu a sâo ôm vào lòng:
Con gấu xấu xí làm chết
a sâo của con rồi amí ơi, con bắt đền đấy!
Amí gỡ tay, ôm H’Lê
Na để ama mang a sâo đi chôn, giọng buồn buồn:
- Đành phải chấp nhận
thôi con gái, nó chết để con được sống đấy!
H’Lê Na ôm amí khóc nức
nở. Gió nổi lên ầm ầm, thổi cát bụi bay mù mịt. Từng đám mây đen từ bên kia núi
sầm sập lao tới cùng với những ánh chớp xanh lè chia cắt bầu trời và sấm. Những
tiếng sấm đùng đùng như giận dữ làm lay động cả khu rừng rồi mưa, trời mưa xối
xả như muốn chia sẻ nỗi buồn với gia đình H’Lê Na.
Chú tích:
1.
Ami ama: mẹ, ba - tiếng Ê đê;
2.
A sâo: chó - tiếng Ê đê;
3.
Yang: trời - tiếng Ê đê;
4.
A mai: chị - tiếng Ê đê;
5.
Chư Yang Sin: Núi thần cọp - tiếng Ê đê.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
NHẬN XÉT MỚI