Sổ tay thơ
MỖI KHI CHIỀU KÉO ÁNH SÁNG VÀO ĐÊM
Lâu lắm rồi
điện thoại không reo
dìu dặt
anh ngồi
nhìn những chiều kéo ánh
sáng vào đêm
thành những
vì sao
buồn lấp
lánh
Này cô quạnh
nếu không
phải tình yêu xin đêm đừng rơi
xuống
bài ca
này xót
xa
nếu không
phải tình yêu xin đừng làm hi
vọng
cứ để mình
anh bơi với dòng sông
với lời
thì thầm
quên mất
Chắc tình
yêu có thật
đã hóa thành
mưa trắng một buổi chiều
một quán
lá bên đường ngực ướt
em mềm biết
bao nhiêu
Lâu lắm rồi
điện thoại không reo
và anh nhớ
những hồi
chuông làm anh ngạt thở
mỗi khi
chiều kéo ánh sáng vào đêm
Lê
Vĩnh Tài
LỜI BÌNH:
GIẤC MỘNG TÌNH YÊU HUYỀN NHIỆM
Bài thơ buồn như một tiếng thở dài, dịu nhẹ và lắng sâu vào
vô tận. Âm hưởng cấu trúc câu thơ tự do vắt dòng nhưng luyến láy đọc lên nghe
thật mê hoặc, ngân nga điệu lòng nhớ thương, hoài niệm của thi nhân. Kết cấu bài
thơ theo mạch từ thực tại cô quạnh, xót xa và khép lại bằng hồi ức về một quá
khứ êm đềm của tình yêu mỗi chiều về làm anh "ngạt thở" trong mê đắm
và hạnh phúc.
Chọn thời gian nghệ thuật vào khoảnh khắc đan giao của một
ngày khi buổi chiều sắp hết và màn đêm đang dần buông xuống, Lê Vĩnh Tài đã có
cái lí của trái tim tình ái si mê. Từ muôn vàn tín hiệu quen thuộc nhen lửa cho
một cuộc tình, anh đã mượn tiếng chuông điện thoại để nhắc nhớ chính mình về một
kỷ niệm. Nỗi nhớ ở đây không bắt đầu từ chiếc lá vàng rơi, từ làn mưa nhẹ, hay ánh
hoàng hôn nhuộm tím trời quen thuộc của thi liệu cũ trong thơ ca. Câu thơ đầu
tiên đánh động vào cảm thức người đọc từ hình tượng âm thanh: "lâu lắm rồi
điện thoại không reo/ dìu dặt". Có lẽ, lần đầu tiên trong thơ ca, âm thanh
vang lên từ chiếc điện thoại nghe ra một tính từ rất mới, "dìu dặt". Đó
là âm thanh của điệu hồn vang ngân, niềm hạnh phúc đắm say nơi con tim biết hát.
Câu thơ có tính tự sự nhưng đã được cảm xúc hóa cũng nhờ vào tính từ này. Bằng
cách vắt dòng như tiếng rơi của khúc nhạc chuông, hình thức câu thơ đã mở ra một
dáng dấp mới đầy dụng ý nghệ thuật. Đọc thơ Lê Vĩnh Tài, hình thức này ta cũng
thường gặp ở nhiều thi phẩm khác, thậm chí độc đáo và tân hình thức hơn nhiều.
Nhưng điều đó phải cần một bài viết sâu hơn, khái quát hơn trên bình diện của
nhiều thi phẩm.
Chúng ta tiếp tục trở lại mạch cảm xúc của bài thơ Mỗi
khi chiều kéo ánh sáng vào đêm. Chính khoảnh khắc ngày tàn, trời bắt đầu dần
chuyển sang đêm đã gợi khơi nhiều niềm vọng tưởng. Nhưng tất cả niềm hạnh phúc
"dìu dặt" của mỗi chiều xưa giờ chỉ là quá khứ êm đềm, hiện tại chỉ còn
những buổi chiều cô đơn qua tràn ngập nhớ nhung, xao xuyến. Có điều qua cái nhìn
của nhân vật trữ tình đầy tâm trạng, thiên nhiên hiện lên với ánh chiều đầy huyền
nhiệm, mang một vẻ đẹp rất thơ, thấm đẫm suy tư và "buồn lấp lánh".
Chưa bao giờ tôi đọc những câu thơ đẫm đầy nghệ thuật nhân hóa và mê hoặc đến
thế. Hóa ra ánh sáng của những vì sao kia được
thắp lên từ buổi chiều cô quạnh, nhớ thương. Ý thơ buồn mà vẫn thanh khơi, đẹp
lung linh như một vùng sáng của kỷ niệm tưởng tiếc:
anh ngồi nhìn những chiều kéo ánh
sáng vào đêm
thành những vì sao
buồn lấp lánh
Đến khổ thơ thứ hai, tác giả bộc lộ nỗi niềm sâu kín của
mình qua cấu trúc khá quen thuộc của điệu nói hằng ngày: "nếu không phải...xin
đừng...". Có điều chính cái điệu nói "lạ lùng" này đã làm cho những
câu thơ của Lê Vĩnh Tài rất mới, khác với cách diễn đạt quen thuộc của các nhà
thơ khác, thường những chỗ xé lòng rất cần tiếng nhạc du dương trầm bổng của hình
thức nghệ thuật. Lê Vĩnh Tài lại không, anh khước từ kiểu biểu đạt dễ dãi mà chọn
cho mình cách nói ấn tượng mang một nét riêng. Đã là "cô quạnh",
"xót xa" đồng nghĩa với tình yêu đã mất, thì đêm ơi đừng rơi xuống bài
ca, đừng gieo chi hi vọng. Bởi lẽ, bài ca là tiếng hát của lòng yêu đời, hi vọng
là niềm tin về tương lai phía trước, tình yêu đã chết liệu có còn những điều ấy
không? Lời thơ chất chứa điệu buồn của lá rơi, của sự lịm mình trong cô đơn
hoang hoải và trống vắng:
Này cô quạnh
nếu không phải tình yêu xin đêm đừng rơi
xuống
bài ca
này xót xa
nếu không phải tình yêu xin đừng làm hi
vọng
cứ để mình anh bơi với dòng sông
với lời thì thầm
quên mất
Ở khổ thơ này, hình thức biểu đạt vắt dòng kiểu câu thơ tự
do, có dòng hai tiếng, có dòng chỉ một tiếng đã thực sự gây ấn tượng mạnh về nỗi
hụt hẫng, bi thương của một khúc tình buồn. Vậy đó, khi nào giữa nội dung và hình
thức nghệ thuật đạt được sự dung hòa, chừng ấy sẽ gợi mở nhiều liên tưởng, khi đó
sự thẩm thấu về cái duy mĩ của thơ mới lên đến đỉnh điểm. Hiện nay, có nhiều tác
giả thơ cứ vắt dòng tùy tiện nên nghệ thuật không thấy đâu, chỉ tạo cảm giác rối
rắm là không nên. Đành rằng mới là điều cần có trong sự khám phá, nhưng mới kiểu
tắc tị thì khó chiếm được cảm tình từ trái tim độc giả. Câu thơ "cứ để anh
bơi với dòng sông/ với thì thầm/ quên mất" rất hay, gợi mở một không gian
thanh bạch cho hồn người, cho cõi lòng nhớ quên thanh thản.
Từ một thực tại não buồn khi "lâu lắm rồi điện thoại
không reo" và anh ngồi nhìn những buổi chiều cô quạnh kéo ánh sáng vào đêm
thành những vì sao buồn lấp lánh, nhà thơ Lê Vĩnh Tài càng cố muốn quên, muốn
tan vào dòng sông thăm thẳm của thời gian vô tận, tác giả càng nhận ra khuôn mặt
tình yêu rất rõ mà sự hiện hữu là em, hình ảnh người con gái trong một buổi chiều
trú mưa ướt áo khiến cho em mang một vẻ đẹp mê dại và đáng yêu đến lạ thường. Đọc
những câu thơ này, người đọc rất dễ đồng cảm, rất dễ khóc và nhớ nhung xa vời
khi âm thầm tưởng tiếc một hình bóng cũ. Đây là những câu thơ đọc lên tưởng dễ
viết, nhưng thú thật phải yêu nhiều lắm, đau khổ đến tận cùng mới có được sự
gan ruột đến tái tê:
Chắc tình yêu có thật
đã hóa thành mưa trắng một buổi chiều
một quán lá bên đường ngực ướt
em mềm biết bao nhiêu
Khổ thơ cuối bài điệp lại đoạn thơ mở đầu để hoàn thành một
cấu tứ hoài cảm. Những hồi chuông dìu dặt làm anh ngạt thở ngày nào giờ đã không
còn reo nữa, khoảng trống xót xa cứ cứa vào tâm hồn, tan loãng trong một vẻ đẹp
mê dại của ánh sáng huyền hồ buổi chiều thành những vì sao buồn lấp lánh trên
cao. Ý thơ thật đẹp, đẹp như một đóa hồng tình yêu, dù đến lúc tàn phai, sắc hương
vẫn còn vương vương giữa mênh mang của tâm tình hoài niệm, luyến tiếc:
Lâu lắm rồi điện thoại không reo
và anh nhớ
những hồi chuông làm anh ngạt thở
mỗi khi chiều kéo ánh sáng vào đêm
Đọc bài thơ Mỗi khi chiều kéo ánh sáng vào đêm, tôi
có cảm giác mình vừa trải qua một giấc mộng tình yêu huyền nhiệm. Ở đó, không
gian tràn đầy ánh sáng và vang ngân dìu dặt khúc nhạc chuông của lời thầm thì
hi vọng từ bài ca nhân văn lấp lánh. Vẫn biết, bài ca tình yêu không rót xuống
hồn mỗi người bất tận, nhưng sẽ hàm ơn và ban phước cho những ai còn thổn thức
tiếng lòng đáu đáu một cõi yêu mê.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
NHẬN XÉT MỚI