MỘT HÔM GÁC NHỎ - truyện ngắn của HỒ THỊ NGỌC HOÀI - CHƯ YANG SIN SỐ 311 tháng 7 năm 2018

Ni ngồi yên lắng, mắt nhìn xuyên cửa ra vào, cả cửa sổ, có một mảng trời, một đám lá, gió và nắng. Nắng buổi sắp về trưa nồng gắt phả nóng vào gác nhỏ. Ni nhớ cảnh hồi sinh viên ở chung, mỗi đứa một mảnh chiếu, nhớ trong gần chục năm trời trải qua bao dãy trọ phòng trọ âm u.

Có nên gọi điện nói cho Nhi biết về sự... chuyển đổi này không? Ni chuyển chỗ ở. Một cái gác nhỏ người ta dựng bằng sắt, tôn, ván ép, có hàng hiên, có mái che, cầu thang ngoài trời, tất cả đều cũ kĩ (cái nền gỗ công nghiệp có vẻ... mới, chắc được sửa lại nên nom đỡ cũ hơn). Cũ, nhỏ, giá rẻ, đi ra bến xe buýt không xa lắm, lại ở gần một khu phố yên tĩnh, nhiều cây, có thể sang đó chạy bộ... Nhưng giá triệu rưỡi một tháng mà ở một mình thì vất vả cho Ni, nên kế hoạch là phải bớt ăn tiêu bởi chẳng muốn kiếm người chia tiền phòng nữa, chẳng đứa nào ở hết năm, đứa lấy chồng, đứa đổi việc, đổi chỗ, ai cũng có thể đổi khác, Ni cũng chuyển việc, đổi chỗ làm, thế là lại lộn xộn, lục xục, không yên, không ổn định...

Gọi cho Nhi, còn để biết xem Nhi lâu nay có gì mới? Lâu, có khi ba, bốn tháng không gọi. Nhiều dịp thưa gọi, thỉnh thoảng mới xả chuyện, kể lể vặt, thổ lộ bao chuyện, nhiều chuyện, toàn là những loay hoay cũ.

Ni ngồi nhìn ra mảng trời cùng đám lá ngọc lan loáng thoáng đầu xa qua khung cửa sổ nhỏ như... cái mặt bàn xếp Ni mua dùng từ thời sinh viên. Một chút trời và một đám lá chen nhau... Nó rõ là một bức tranh quý. Ni thử nghiêng người một chút, mảng trời biến mất, chỉ còn mỗi đám lá choán lấy khung cửa, lay động, chen chúc.

Ni lan man lơ mơ, vẫn chưa bấm máy gọi cho Nhi. Nhiều khi nhớ đến, có khi tính gọi rồi lại thôi. Ni thường thế, sợ làm mất đi sự tĩnh lặng của người khác. Ni sợ nhiều thứ mà không sợ cô đơn.

Ni, mày có để ý cái khẩu hiệu “học để chung sống” trường học mới treo lên sau này không? Tao vẫn nghĩ học để có cái ngành cái nghề, kiếm việc, kiếm lương, phấn đấu nọ kia... ừ thì cũng đúng, nhưng giờ ngẫm thấy mình học chưa đủ để... chung sống, mình học chưa đủ để... tiêu vào cái đời sống hàng ngày cứ nảy nòi ra lắm thứ lằng nhằng và khốn khổ. Tao đã vội quá! Công việc, nghề nghiệp ổn định, gia đình chồng con ổn định, hờ, ổn định là cái từ mà dần dần tao thấy mỗi khi nói ra thì nó bắt buộc tao phải nghĩ lại. Tao thấy càng ngày càng nảy sinh những cái mất... ổn định, những cái được cho là ổn định thì gây mệt mỏi, chặn chẹt hết cả hứng, chán ngấy!

Ni nhớ Nhi đã tâm sự, kêu ca rất nhiều, Ni biết tinh thần Nhi bất ổn, sút kém dần. Tệ nhất là có bận Mi khóc lóc, lên kế hoạch nhờ Ni thu xếp để... ôm con đi. Ni thêm lo cho Nhi.

Năm năm ra trường, bạn bè có bao thay đổi, Ni cũng khi đứng máy photocopy, khi tiếp thị, bán hàng, rồi chăm lo trang bài quảng cáo online, lăn lóc đủ kiểu, chỉ cố gắng... ổn định bằng cách cắt giảm những nhu cầu.

Ni vẫn chưa gọi cho Nhi. Giờ này chắc Nhi bận chợ búa, con cái, cơm nước?

Ni nhập tâm vào không gian mới, trong nhà ngoài cửa... bằng những chút hoài niệm, những khoảnh khắc đời mình, và thế là lại đính, gián chồng lên xung quanh những chút kí ức. Không gian đã cũ kĩ, rỉ sét, ám khói, bạc màu... nhưng có hương ngọc lan vẫn dịu ngọt lan toả thấp thoảng. Đám lá ngọc lan dờn lên trong gió mạnh và nắng trưa nơi góc cửa sổ, những chút an ủi cho sự di chuyển đổi thay lần này, nó cũng khiến cho Ni mong muốn được ổn định, cố gắng làm để có thêm tiền trả tiền phòng.

Nền ghép gỗ ép công nghiệp màu nâu sẫm, những đường vân bắt chước... Ni lau dọn sạch sẽ tinh tươm phong quang, đỡ chật hẹp. Ít đồ dùng, phòng trống...  Ni nhìn ngoài cửa, lại nhìn bên trong phòng, tường dán báo, hoạ báo, tranh ảnh, hoa, nhà, chó mèo, hình, chữ... tường cũ của người trước còn nguyên Ni chưa thay được.

Nhi nó nói đúng. Thật khó ổn định. Nhưng bây giờ mỗi khi không thuận lợi, trong lòng Ni đã bình tĩnh hơn, không quá chao đảo, hoảng sợ, không quá lo lắng nữa. Ni tự dặn nhủ mình phải từ từ, bình tĩnh trong những trường hợp xấu.

Nhìn ra lại nhìn vào không gian bốn bức ngăn. Chút ít đồ đạc của Ni không thể ít hơn được nữa. Mấy bộ quần áo, đồ đi làm, đồ ở nhà treo móc ngoắc dây một góc nhà, sách vở đồ dùng ngay đầu chiếu nằm, bếp nấu, chậu rửa một góc, mỗi thứ một ít hôm qua xếp vào, hôm nay tháo ra sắp xếp vào những vị trí mới. Bốn cái hộp cacton dán băng keo chắc chắn hôm qua đóng đồ được giữ lại làm cái đựng được xếp vào một góc. Đơn sơ thế mà làm lụng kì cụi cả tháng cũng khó giữ được yên.

Ni thôi không gọi cho Nhi nữa, dậy lấy bếp ga mi ni nấu nước sôi pha mì gói. Chốc lát, mùi mì gói bay khắp phòng. Phòng trọ kế bên khoá cửa đi từ sáng. Ba phòng trọ, một tháng bà chủ có bốn triệu rưỡi, bằng số tiền lương mới tăng trong hai tháng vừa rồi của Ni.

Vuông đất xây cất, bố trí khiêm tốn, nhẹ nhàng, thông thoáng. Ni ra hàng hiên lại quay vào ngồi bàn xếp. Ăn gần xong bát mì thì nghe tiếng bà chủ:

“ Cái Ni soạn dọn xong chưa?”.

“ Con chào bà. Con soạn xong rồi ạ. Con mời bà ăn trưa với con”.

“ Ăn ở đơn sơ thế thôi à? Lo ăn uống thêm vào chứ mày gầy quá!”.

“ Con được bốn lắm kí bà ạ. Con gầy lắm không bà?”.

“ Gầy chút thôi, chồng con đẻ đái rồi nó khác ra nhiều...”.

“ Con ở thế này luôn, khỏi lấy chồng nữa bà ạ. Sao mà con thấy lo sợ...”.

“ Lo sợ, ừ, nhưng có mấy ai không lập gia đình? Duyên đến thì yêu, thì lấy, vui buồn sướng khổ nó chia qua bù lại”.

“ Dạ vâng”.

Ni ăn xong tô mì, mùi mì tôm vẫn chưa bay hết. Bà chủ nói:

“ Thôi, ăn rồi nghỉ đi, bà chỉ ghé ngó qua thăm hỏi chút, bà về”.

“ Dạ, con chào bà”.

Ni nghe chia sẻ của bao người, từ ngày lăn lộn kiếm sống càng được nghe nhiều, những kinh nghiệm, những tâm tư, trọ quận X, quận Y, bao nhiêu căn trọ, bao chuyện, bao nỗi niềm được găm, gián lên mái, lên tường, lên những chỗ trống, lỗ thủng, chỗ mòn, Ni mang chúng theo cùng thân phận mồ côi, trôi nổi, thiếu thốn của mình. Ni nhặt nhạnh, gom góp, tự động viên, tự vượt qua. Ni cây sậy, Ni khờ, Ni qua cái quãng học và làm lẫn lộn, mịt mù, xong rồi thì thở phào. Những tưởng cái khó nhất qua được rồi, nhưng khó sau lại khó hơn khó trước. Dọc đường thật dễ gục ngã. Một sinh viên khoa triết khổ có lúc tưởng phải nghỉ học, rồi một cử nhân triết học, lăn xả, lăn lộn làm đủ thứ việc để kiếm sống. Làm khô mặt, ăn bát cơm nhạt, học những bài học từ tủi cực, cả tủi nhục.

Trời biển đất đai, con cua cái tép cọng rau, cả người xấu lẫn người tốt, cả sách vở và những hoang dại núi sông, đồng ruộng, cái đổi, cái cho, cái thừa, cái thiếu, lẫn cái toan tính... cho Ni có ngày hôm nay. Người ta đi dọn rác, hót phân kiếm sống nuôi con, lo cho cả gia đình, Ni cũng chịu khổ để nuôi thân, học hành.

Đám lá ngọc lan cọ dờn ngoài khung cửa, hương ngọc lan phóng khoáng. Nắng không lọt nổi vào khung cửa, nó xéo sang một bên. Chiếu, chăn, gối... cũ sờn ngay ngắn một góc sàn. Ni ngả lưng nhớ lại tháng ngày làm quên thời gian, vắt kiệt sức mình thế nào...?!

Bỗng có tin nhắn của Dự.

“ Ni khoẻ không? Còn nhớ chuyến xe hôm ấy và người hôm ấy... đã đi  đâu không?”.

Ni không mặn mà nhưng cũng không nhạt nhẽo bâng quơ được mãi.

Từng đường nét trên gương mặt vuông xạm hôm đó, dáng người, giọng nói, màu áo... Dự hôm đó lại hiện ra trong trí nhớ.

Từ cuối năm ngoái cơ, chàng trai ngồi ngang hàng ghế bên kia, khi xuống xe đã xin số điện thoại, Ni nhìn, tìm câu từ chối cho phải phép, nhưng trông đôi mắt, gương mặt, rồi dáng vẻ điệu bộ... trong phút giây gần bên, chần chừ để chối từ thì lại bị hút thêm vào ánh mắt, gương mặt chân thành, vẻ như nghiêm khẩn.

Bao năm qua, cũng có hai, ba chàng tỏ tình, theo đuổi, Ni chần chừ, do dự, thế mà nhanh hết tháng ngày, nhanh hết vấn vương, rồi người ta, người vội yêu, người vội lấy, người vội xa... Ni lại không vội được, không ai có thể đủ sức, đủ kiên nhẫn đi dài thêm quãng đường với Ni. Họ không cần những bí mật bị cắt ngang, chưa biết tới. Ni thì không hiểu tình yêu hay điều gì đã xẩy ra? Những gì đã mất đi? Người ta là người thế nào Ni không kịp biết. Họ yêu hay thích hay là gì nữa... Ni chưa kịp rõ. Ni lừng khừng, lờ khờ, Ni dại. Những câu chuyện Ni nghe được, có nhiều chuyện buồn lắm, Ni cảm thấy như đời mình là thế, rồi cũng sẽ thế. Ni hay lo lắng, cuộc sống thì cứ kéo dài thiếu, thừa bấp bênh.

Chuyến xe... Ni vẫn nhớ. Nó về vùng trơ trụi, về nơi mông lung, ban đầu nó gầm gừ vút qua những xanh tươi lẫn cằn cỗi hai bên đường.

 Một năm qua rồi, nó cũng dần khác trong tâm trí Ni bởi Dự, vẫn kiên nhẫn nhắn đợi, gợi nhắc.

Lại tin nhắn của Dự. Màn hình sáng, những kí tự. Những con chữ kéo Ni vào vùng xa xôi, mông lung.

Ni soi gương. Tóc nuôi dài lại cắt ngắn. Bán tóc hai lần. Cái mặt tròn hơn khi cắt tóc, rồi tóc dài, thật dài. Ni chải tóc, luồn tay vào những sợi tóc dài và vuốt xuống. Nuôi tóc thêm ít lâu nữa sẽ lại cắt bán, cũng có thêm được chút tiền.

Ni khô khan? Ni hay lo sợ? Những điều không tốt, không ổn từ đâu đó càng sinh sôi.

Nghe Dự hát trên youtube. Giọng ấm mềm. Đẹp. Dự hát cho đồng đội nghe, biển nghe, cá và cát sỏi nghe. Tài đàn hát dễ làm người ta chết lặng. Thế mới có chuyện Trương Chi. Cái nỗi sợ của Mỵ Nương cũng lớn. Sợ hãi kiểu con quan. Vẫn cứ phải sợ hãi. Con người ta, bi kịch, sao không kiểu này thì kiểu khác thế? Giờ người ta tìm hiểu nhau, gần nhau dễ dàng, thế mà vẫn đầy bi kịch vì không hiểu nhau. Tìm hiểu nhau, gần nhau dễ dàng cũng thành cái nỗi đáng sợ. Phương tiện xúm vào hỗ trợ con người tìm hiểu, yêu nhau, gần nhau, những hỗ trợ thần tốc, cấp bách làm tanh bành đời sống tinh thần con người, những tuyệt vọng, những thê lương, những hoan hỉ, náo nức.

Ni sợ, Ni im lặng thôi chứ không lạnh lùng. Ni cũng hay lưỡng lự, dùng dằng, Ni chậm, không ai kiên nhẫn, thì Ni biết làm sao?

Chiều như đổ xuống nhanh hơn. Nắng dịu hẳn. Ni khoá cửa đi ra ngoài. Một con vật vụt phóng qua khiến Ni giật mình. Con mèo. Nó nhẹ nhàng đi mãi sang bên kia đường. Bên kia, xa mãi là con đường, hàng cây, những căn nhà lầu đóng cửa, đóng cổng, im ỉm. Con mèo biến mất trong vài chỗ cây cỏ tốt um, những mảnh đất trống, rào chắn, và những bỏ ngỏ... Đất tăng giá, tiền trăm, tiền tỉ... Đó không phải chuyện của Ni, nhưng biết thế là cuộc sống ngấm ngầm bao thay đổi.

Cách nhau con đường mà bên này bên kia khác hẳn. Bên này bên kia, đến những khoảng sáng tối cũng khác nhau, bên thơ mộng lãng mạn bên lại băm bổ xộc xệch.

Hương ngọc lan dịu ngọt thoảng lan theo. Bước đi, Ni thấy nhẹ nhõm, nghe mơ màng, dịu dàng, nghe lòng... xanh mềm, và chỉ muốn gửi đến, gửi hết cho người ta những ẩn giấu, những bí mật, những mỏng manh và những nặng trĩu, cả những buồn bã âu lo và rất nhiều thiết tha.