NHỚ
HƯƠNG VƯỜN CŨ
Vườn nhà chồng cũ giờ
chắc bưởi đã đầy hoa
Chỉ sợ xác rụng kín lối
xưa làm xót lòng người tóc trắng
Mẹ chồng hayhái nấu nước
cho dâu gội đầu
rồi ghì lấy hít
hà khen tóc con thơm lắm
Mẹ sẽ để dành cả tháng
giêng ấy phần con
Giờ xa
Chỉ đường này lối kia
mà như cách biển ngăn non
Hoa bưởi thơm hương mẹ
nhớ người dưng
chắc lại trốn một
mình cuối vườn mà khóc
Úp mặt vào tay
thấy lòng như gió lùa qua rối bời bời đâu đây vạt tóc
Tháng giêng đem trả hết
cho trời
Hoa ơi
Thơm bao nhiêu hương mới
qua hết phận người
Người đi hết mấy đời
hoa còn dang dở
Mẹ nấu nước cho khói
lên hương để thỏa thuê cơn nhớ
Biết rồi thương đến tận
những mùa sau
Chiều nay con buông tóc
gội đầu
Bên vườn bưởi nhà lạ
Bật khóc gọi
tên từng cánh hoa trắng rã
Rụng bơ vơ hun hút
tháng giêng dài
Mẹ ơi lối cũ bước gầy
Con không về
qua ngõ xưa mẹ đừng ra ngóng nữa
Mỗi lần hoa bưởi thơm
tháng giêng tóc con lại rối đầy trời tan tác nhớ
Mang ơn mùi hương ấy
con đi…
PHẠM TÚ ANH
LỜI BÌNH:
MANG ƠN MÙI HƯƠNG ẤY CON ĐI…
Tôi chưa đọc thơ Phạm Tú Anh nhiều, nhưng dăm
bài đã thấy lòng vương vấn. Thơ chị có vóc dáng riêng về phương diện ngôn ngữ và tình ý lại
sâu nồng, dễ lay thức ta phải đọc thêm lần nữa. Trên tạp chí Hồng Lĩnh số tháng
5/2020, Phạm Tú Anh trình làng thơ thi phẩm Nhớ hương vườn cũ thật xúc động.
Đây là bài thơ viết về tình cảm gia đình, lại là mảnh vỡ rất riêng tư, nhức buốt
của một người con dâu
nhớ về ngôi nhà chồng cũ. Ở đó hình tượng người mẹ chồng hiện lên thật cao đẹp
được lồng trong sắc màu và làn hương hoa bưởi tháng giêng mênh mang như một nỗi
niềm khiến người đọc rưng rưng nước mắt. Tấm lòng hiếu nghĩa, hàm ơn với mẹ
chồng của người con dâu cũ - chủ thể trữ tình tác giả - nhờ đó dễ đánh thức trái tim chúng
ta, nhắc nhở mỗi người hãy biết sống vị tha và nhân văn hơn trước cuộc đời.
Tôi vẫn nghĩ, thơ thường khởi nguồn từ hồi ức,
kỷ niệm. Nỗi niềm với quá khứ càng sâu thẳm, thơ càng dễ chưng cất thành những
cảm xúc vi diệu, lắng sâu. Nhớ hương vườn cũ mở đầu bằng những câu thơ thủ thỉ, tâm
tình của người con dâu nghe như một nỗi buồn da diết. Đó là nỗi buồn
không dễ giãi bày nên thành ra càng cay đắng và chua xót biết bao:
Vườn
nhà chồng cũ giờ chắc bưởi đã đầy hoa
Chỉ
sợ xác rụng kín lối xưa làm xót lòng người tóc trắng
Mẹ
chồng hay hái nấu nước cho dâu gội đầu
rồi ghì lấy hít hà khen tóc con thơm lắm
Mẹ
sẽ để dành cả tháng giêng ấy phần con
Thường vợ chồng chia tay nhau, đường ai nấy đi là cả một
đoạn trường nghiệt ngã. Dù có bao dung cho nhau đến đâu, nhưng nghĩ và
thương về mẹ chồng trong trái tim người con dâu vẫn không còn như trước nữa, huống
nữa là tình cảm mẹ chồng - nàng dâu vốn ít khi “cơm ngọt canh lành”. Thế nhưng, ở
dây, qua tâm
trạng người con dâu cũ, hình ảnh người mẹ chồng hiện lên mới cao đẹp và nhân hậu
làm sao. Mỗi mùa hoa bưởi về, người mẹ giàu tình thương ấy lại nấu nước hoa bưởi
gội đầu cho dâu “rồi ghì lấy hít hà khen tóc con thơm lắm”. Chính tình cảm lớn
lao ấy mà giờ đây người con dâu đau lòng khi biết mùa hoa bưởi đang về sẽ làm
“xót lòng người tóc trắng”. Ý thơ nhờ đó khơi gợi tự nhiên vẫn khiến ta thảng
thốt, nhẹ nhàng nhưng đọc lên dễ hoang mang nước mắt.
Sau khoảnh khắc hoài niệm miên man, đầy thương cảm là
thực tại bẽ bàng nơi trái tim người con dâu trước cuộc đời nghiệt ngã. Vẫn hình
tượng hoa bưởi và người mẹ chồng của quá khứ dịu dàng cứ xoắn xuýt vào nhau,
không rời buông nhưng giờ đã “cách biển ngăn non”, ngàn trùng vời vợi. Người
con dâu hình dung nỗi đau
mẹ chồng “nhớ người dưng”, “trốn một mình cuối vườn mà khóc” với bời bời hương
tóc giữa lòng tay nghe thật tha thiết. Vạt tóc kỷ niệm cứ xô lệch mãi giữa cơn gió
đời hay đó cũng là cơn bão lòng tan nát? Nỗi đau mẹ chồng chỉ có nàng dâu thấu
cảm, bởi lẽ chính nàng cũng đang đau xót biết dường nào trước cuộc phân ly. Vậy
nên, tháng giêng mẹ dành hết phần con giờ đành trả lại cho trời:
Chỉ
đường này lối kia mà như cách biển ngăn non
Hoa
bưởi thơm hương mẹ nhớ người dưng
chắc lại trốn một mình cuối vườn mà khóc
Úp mặt vào tay thấy lòng như gió lùa qua rối bời bời đâu đây vạt
tóc
Tháng
giêng đem trả hết cho trời
Trên đây là những câu thơ tan chảy của cảm xúc, tuôn
ra dào dạt khiến tác giả không dễ gì kìm nén được. Tuy nhiên, có lẽ những
câu thơ hay nhất của Nhớ hương vườn cũ đã đẩy tình ý bài thơ lên chiều sâu triết lý
về đời hoa, đời người phải kể đến những câu thơ dưới đây. Đời hoa với đời người, cả
hai biết mấy nỗi niềm nông sâu! Phận hoa và phận người con gái có gì khác nhau
đâu. Hoa là hương sắc mà cũng là lòng người trước muôn vàn đắng cay, nghiệt ngã: “Cảnh
nào cảnh chẳng đeo sầu/ Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ” (Nguyễn Du). Đặc biệt, chính cách ướm hỏi và
biểu đạt tư tưởng có tính song trùng của tác giả đã khiến trái tim
người đọc ngổn ngang biết bao nỗi niềm tâm sự, buồn đến nao lòng trước những dở
dang, tan hợp của cuộc đời:
Hoa
ơi
Thơm
bao nhiêu hương mới qua hết phận người
Người
đi hết mấy đời hoa còn dang dở
Mẹ
nấu nước cho khói lên hương để thỏa thuê cơn nhớ
Biết
rồi thương đến tận những mùa sau
Bài thơ khép lại bằng một cảnh ngộ khác, một không
gian “bên vườn bưởi người lạ” - nơi người con dâu đang buông tóc gội đầu và
hoài vọng hướng về ngôi nhà chồng cũ với mùi hương hoa bưởi nồng nàn. Từng cánh
hoa bưởi trong ký ức đẹp tươi, thanh khiết, yên bình và thơm tho đến thế mà giờ
đây “từng cánh hoa trắng rã/ rụng bơ vơ hun hút tháng giêng dài”. Từ xác hoa đến
mùi hương bưởi cứ tan tác như một nỗi đời riêng. Hình tượng người mẹ chồng được
nhà thơ một lần nữa nhắc lại nhưng với tâm thức hàm ơn về tình yêu thương, lòng
độ lượng, sự cảm thông cho lòng con thơ dại. Thương mẹ chồng lắm, nhưng con dâu
sẽ không bao giờ về qua ngõ xưa được nữa, chỉ lặng thầm “mang ơn mùi hương ấy con
đi”. Con đi nhưng trái tim vẫn luôn nghĩ về mẹ, nhớ về mùi hương bưởi vườn nhà
mà mẹ nấu nước gội đầu con dâu một thuở:
Mẹ
ơi lối cũ bước gầy
Con không về qua ngõ xưa mẹ đừng ra ngóng nữa
Mỗi
lần hoa bưởi thơm tháng giêng tóc con lại rối đầy trời tan tác nhớ
Mang
ơn mùi hương ấy con đi…
Thơ dễ lấy nước mắt độc giả khi trái tim nhà thơ nói hộ
những suy nghĩ nhân văn và cao đẹp của con người. Bài thơ Nhớ hương vườn cũ của
tác giả Phạm Tú Anh viết về đề tài gia đình, cụ thể là tình cảm của nàng dâu với
mẹ chồng nhưng ám ảnh tâm hồn người đọc nhờ vào cảm xúc chân thành, hình tượng
thơ giàu biểu cảm và một tứ thơ thấm đẫm chiều sâu triết lý. Đọc xong thi phẩm,
lòng mỗi người ít nhiều đều rung lên niềm cảm thông, sẻ chia sâu sắc; lắng
đọng hơn, đó còn là bài học về đạo làm người, lòng hiếu nghĩa với mẹ cha.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
NHẬN XÉT MỚI