Thứ Ba, 30 tháng 8, 2016

GIỚI THIỆU CHƯ YANG SIN SỐ 288 - tác giả KHÔI NGUYÊN




 Nhà văn Khôi Nguyên bên thác Đrai Yông

ĐRAI YÔNG


Đrai Yông là tên một dòng thác nằm ở hướng Tây Bắc của thành phố Buôn Ma Thuột, nơi giáp ranh của 2 huyện. Nếu bờ bên này là xã Ea M’nang và bên kia là xã Ea M’Đroh của huyện Cư M’gar thì dòng chảy dưới chân thác đổ xuống xã Cuôr Knia của huyện Buôn Đôn.
Du khách phương xa đến với Đắk Lắk vẫn thường thắc mắc về các địa danh nơi đây sao hay gắn với từ “cư”, “krông”, “ea”... xin thưa, vì lẽ sinh tồn, người khai thiên lập địa bao giờ cũng chọn đất và nguồn nước. Theo tiếng Êđê “cư” (phát âm chuẩn phải là “chứ” – âm ngắn) có nghĩa là núi, “krông” có nghĩa là sông, “ea” có nghĩa là nước hoặc suối. Cũng như vậy, “đrai” có nghĩa là thác nước. Đrai Yông có nghĩa là Thác Yông. Còn tại sao lại gọi đây là thác Yông thì rất nhiều giả thiết. Có người cho rằng yông có nghĩa là cây đòn dông (cây xà dọc nóc nhà). Giả thiết này lại có nhiều cách lý giải. Mỗi nghệ nhân dân gian có một câu chuyện riêng về sự tích thác Yông. Người thì bảo tại đỉnh thác chạy dài như cây đòn dông trên nóc, các nhánh thác đổ như cây xà dọc của mái nhà...; người thì cho rằng ngày xưa, những nô lệ của người Lào gần đó, đêm nằm ngủ, ngó lên cây đòn dông, nghe tiếng thác đổ, nên nhớ nhà, đã bỏ trốn để về với quê hương và gia đình...; người thì bảo chui vào trong lòng thác, nhìn dòng thác đổ bên ngoài, qua các tầng tầng lớp lớp rễ cây, cứ tưởng mình đang ngồi trong nhà ngắm mưa rơi mà đỉnh thác là nóc nhà...
Nhưng dễ được chấp nhận và đồng thuận với lý giải rằng gọi là thác Yông do ở nơi này có con jik yông – lớp lưỡng cư, họ nhà ếch nhái – sống ở đây rất nhiều. Hình dáng giống như con ếch, thân ngắn, xanh sẫm nửa thân trở về đuôi. Jik yông cứ nằm phơi mình trên các bãi đá, khi chúng kêu nhiều thì báo hiệu mưa to, gió bão, động đất... sắp xảy ra. Chúng giúp con người nắm bắt những diễn biến của thiên nhiên sắp xảy ra.
Ở xã Ea M’nang, phần đông là người Quảng Nam đến sinh cơ lập nghiệp nên có người gọi Đrai Yông là Thác Ồ. Bởi tiếng thác đêm ngày cứ ào ào nhưng người xứ Quảng không phát âm được vần “ào”.
Tuy Đrai Yông chỉ cách Buôn Ma Thuột chưa đầy 30 km nhưng không dễ tìm nếu không có “thổ công” dẫn lối. Bản thân người viết bài này cũng đã từng “mua đường” theo vòng xoáy trôn ốc, hỏi người này rồi hỏi người kia không dưới chục lần.
Đường vào thác, mỗi lối lại có những vẻ đẹp khác nhau.
Nếu rẽ vào từ xã Cư Suê, sẽ bắt gặp những đoạn đường rợp mát bóng cây muồng đen xanh mướt từ gốc đến ngọn bởi người dân ở đây tận dụng thân cây thành trụ tiêu sống, những dây tiêu cứ thế bò theo thân và cành của cây chủ mà trổ lá, kết trái thi với màu xanh của lá cây chủ. Bất cứ du khách nào cũng ngỡ ngàng như thể đang được chui vào hang động xanh. Xanh bên phải, xanh bên trái, xanh ở trên đầu, xanh trước, xanh sau... Đang giữa trưa trong cái nắng của đại ngàn mà được nghỉ ngơi ở đây thì thật là sảng khoái.
Nếu rẽ từ thị trấn Ea Pôk, bạn sẽ gặp sự ngút ngàn của những rẫy cà phê. Gặp mùa hoa nở, hương hoa cà phê quyến rũ mê ly bởi sự dịu ngọt, rời xa cả ngàn cây số rồi mà hương hoa vẫn còn bởi quần áo, đầu tóc ta đã được ướp hương hoa ấy; cái màu hoa khiến ta ngẩn ngơ bởi sự tinh khôi, đã nhìn thấy nó rồi thì không thể nào quên nổi, cứ níu kéo người dưng phải quay về tìm lại. Nếu du khách đến vào mùa thu hoạch, cái màu tím đỏ trĩu cành của những chùm cà phê mọng vỏ, nghe tiếng rào rào của những trái cà phê rơi từ trên cao xuống bạt theo tay người tuốt, nghe tiếng râm ran của người lao động, được nhấm vị ngọt thơm của vỏ trái cà phê chín... sẽ cảm nhận được phần nào phong vị sống của con người nơi đây.
Nếu tìm đến thác theo lối rẽ từ thị trấn Quảng Phú, du khách sẽ được đi qua chân núi Cư M’gar – một núi mà huyện mang tên theo. Cũng có nhiều lý giải về tên của núi. Người thì cho rằng do núi này có nhiều sỏi đá, người thì cho rằng bởi xưa kia người M’nông Gar đi buôn bán qua thường nghỉ lại nơi đây, người thì kể sự tích rằng xưa kia có người đàn bà dám thách đấu với voi ở núi này (chị ta làm việc ngược với lẽ thường: sức mạnh là của đàn ông)... Nhưng nhiều người thiên về lý giải cái tên Cư M’gar là do núi này thay vì đỉnh núi phải cao thì nó lại trũng xuống như cái phễu (tiếng Êđê: m’gar = ngược) – vết tích của núi lửa hàng triệu năm để lại. Núi M’gar vẫn giữ nét hoang sơ với thảm thực vật và động vật nguyên sinh. Dưới chân Cư M’gar là những rẫy bắp, rẫy đậu hẹn mùa no ấm.
Dù đi theo lối nào, điểm đến vẫn là Đrai Yông. Nếu lạ, trước tiên phải hỏi đường đến xã Ea M’nang. Đến địa phận đó rồi, hỏi người dân địa phương đường vào Thác Một. Bởi Ea M’nang có 3 điểm thác. Do chưa là tụ điểm du lịch nên hỏi đường vào thác Đrai Yông hay Thác Ồ thì nhiều người ở đây cũng ngỡ ngàng. Nếu đi xe từ 12 chỗ ngồi trở xuống thì có thể đến tận đỉnh thác. Nếu đi xe quá 12 chỗ ngồi thì xe phải dừng ngoài đường để khách đi bộ khoảng 700 m. Đường vào thác cũng khá hấp dẫn bởi qua khu dân cư san sát là đến một cánh đồng với những thửa ruộng bậc thang có bờ là những viên đá mồ côi màu gan gà được be đắp uốn lượn theo địa hình, mỗi “bậc thang” rộng chừng vài chục mét (không hẹp như ruộng bậc thang ở các tỉnh miền núi phía Bắc). Ngay cả đường vào thác cũng chỉ được coi như một bờ ruộng nên nước vẫn tràn qua (yên tâm là không có sình lầy, xe đi không lún).
 Đỉnh thác là dòng Ea Tul hiền hòa chảy giữa thảo nguyên bao la với những đồng lúa, rẫy cà phê, vườn cây trái... Dòng Ea Tul như bao dòng khác của Tây Nguyên là chảy theo hướng từ đông sang tây (vì nằm ở phía tây của dãy Trường Sơn) rồi nhập vào dòng Srêpôk chảy đến Biển Hồ của Campuchia, theo Cửu Long giang làm cho đồng bằng Nam bộ thêm phù sa màu mỡ. Với chiều rộng gần 100 m ở điểm này, dòng Ea Tul giống như một đơn vị đặc công, tự chia thành 4 mũi chính để xuất kích. Để rồi 4 mũi tấn công băng mình lao từ độ cao chừng 15 đến 20 mét, hợp lưu vào nơi tập kết khoảng 2000 mét vuông, xong thì tiếp tục hành quân theo hướng đã định là Srêpôk – Biển Hồ - Cửu Long Giang – Biển Đông với mục đích phụng sự cho cuộc sống.
Đường từ đỉnh thác xuống chân thác len lỏi, quanh co trong rừng rậm tự nhiên, độ dốc vừa phải; những bậc đá không cao, không dài, vừa tầm với bước chân nên khá dễ lên xuống.
Từ đỉnh xuống chân thác chỉ mất chừng hơn chục phút là có thể ngắm những cột nước bạc dội từ trên cao xuống tạo nên âm thanh trầm hùng của núi rừng... Nếu đến vào buổi sáng, sẽ được ngắm mặt trời lên từ đỉnh thác nhưng không thấy được cầu vồng mọc dưới chân thác như lúc ban chiều, nhưng bù lại là sự sảng khoái cho một ngày mới đầy sáng tạo. Nếu đến buổi trưa, thì sẽ có cảm giác đang được hưởng thụ máy điều hòa nhiệt độ của thiên nhiên dù cho VTV báo rằng Buôn Ma Thuột đang ở thời điểm 32 đến 35 độ. Nếu đến buổi chiều, khói thác nghi ngút, may mắn sẽ thấy cầu vồng mọc từ chân thác, ai cũng muốn lưu lại ảnh của mình bởi bồng lai tiên cảnh. Hãy nán lại chờ vào chập tối để nghe jik yông kêu gọi bạn tình mà đoán xem ngày mai nắng hay mưa, thậm chí là bão tố và động đất...
Cũng dưới chân thác, do dòng nước đổ nên tạo ra hang hốc. Có hốc sâu cả chục mét, dài cả trăm mét, rễ cây theo hơi ẩm, theo dòng chảy, theo lẽ sinh tồn mà cứ thế rủ dài, xõa xuống như bức mành che... rất đặc trưng nơi đây.
Hòn đá Con Gà với một cây si bao bọc bằng bộ rễ hàng trăm năm tuổi đã trở thành nơi thề non hẹn bể của bao đôi lứa. Gốc si già nơi đỉnh thác còn tồn lưu bao chuyện tình của ai đã đến nơi đây. Mỗi vết khắc vào thân cây là một lời thề son sắt, mỗi vết mực viết bằng bút xóa trên các tảng đá là dấu tích của người đã đến với Đrai Yông. Mỗi đụn đá nằm giữa nơi bãi hợp lưu của thác hóa thành chứng nhân của ai đã tìm về với nó...
Chui vào hầm dưới lòng thác, thưởng thức làn khói hơi nước, ngắm cảnh sơn thủy hữu tình, nghe thác cất lên tiếng hát của đại ngàn... khác nào đang ở nơi tiên cảnh.
Chỉ tiếc rằng, Đrai Yông đến nay vẫn như viên ngọc quý đang tiềm ẩn. Nhưng chắc một ngày nào đó, nó sẽ trở thành điểm thu hút du khách như bao dòng thác nổi tiếng khác ở Tây Nguyên.              






Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

NHẬN XÉT MỚI