GIỚI THIỆU TẠP CHÍ CHƯ YANG SIN SỐ: 295 - THÁNG 3 NĂM 2017 - tác giả NGUYÊN HƯƠNG

CON CÁ GIỮA TRỜI SAO

Truyện ngắn

 Nhà văn NGUYÊN HƯƠNG

Cuối năm, Ban Văn học Thiếu nhi mời một số sinh viên khoa Văn và trường Mỹ Thuật tham dự hội thảo về truyện tranh. Tôi có vài truyện ngắn đăng báo nên có tên trong danh sách này.

Giấy mời hội thảo kèm yêu cầu mỗi người đem theo mười đồ vật để giới thiệu về bản thân. Có lẽ ngại cây bút hoặc cây cọ nào đó đồng thời cũng là tay mê tốc độ rinh luôn cả cái xe hầm hố lên sân khấu cho nên sau hai ngày thì ban tổ chức gởi thêm email dặn dò, “mười đồ vật đó có thể là bất cứ đồ vật nào gần gũi với bạn như là cái chìa khóa hoặc găng tay hoặc cái mũ... ”. Đọc là hiểu yêu cầu những đồ vật đó nhỏ gọn thôi.

Tôi quyết định chọn mười đồ vật sao cho giới thiệu bản thân một cách độc đáo. Trước tiên là cái chặn giấy bằng gỗ khắc hình con ngựa tung vó. Dáng ngựa tung vó không đáng được coi là một món lạ mắt, nhưng nó có thể là một lời giới thiệu vui vui. Ờ, tưởng tượng mình đứng trước mọi người, tay giơ cao con ngựa này lên và nói “Tôi luôn muốn mình là chiến mã”. Nghe khá là khiêu khích.

Chiến mã thì phải có kỵ sĩ. Tôi tìm ra một cô nàng bằng gỗ nhám đội mũ rộng vành. Rất hợp. Rồi mắt tôi đụng cái dĩa bằng sứ đựng bánh nướng tỏa mùi thơm bằng những cọng nhựa uốn éo, tự giới thiệu mình là một kẻ thích ăn và tham ăn, nghe cũng vui tai. Ờ, hội họp thường là nghiêm trang chán ngắt, cần vài lời tự giễu đùa giỡn mới được.

Tiếp theo tôi chọn cái mặt nạ quỷ, ừm, coi như là tôi thích hù dọa người khác, và để bù lại thì tôi chọn một bông hồng bằng vải với hy vọng loài hoa tượng trưng cho tình yêu cảm hóa được tính cách xấu xa. Tôi vui vui hình dung mình đứng trên sân khấu với lời giới thiệu bản thân đầy mâu thuẫn. 

***

Phần giới thiệu bản thân thông qua đồ vật quá vui, ai cũng giới thiệu về mình rất nhộn.

Tên sinh viên trường vẽ đặt lên bàn năm hột nút áo và nói đây là kỷ niệm trong một lần người yêu của người mẫu khỏa thân bất ngờ xuất hiện ở xưởng vẽ... Tác giả tiểu thuyết đang đình đám thì giơ cao hàm răng bằng nhựa trắng lóa và nói đây chỉ là mô hình còn hàm răng giả xài được thì đang nằm trong miệng mình, lý do là có độc giả tức giận vì nhân vật nữ phản diện trong tiểu thuyết của anh quá giống con gái của ông ta…

Khi chủ tọa giới thiệu tên một nhà văn vốn là thủy thủ, ai nấy chờ đợi được ngắm sản vật độc đáo của đại dương thì sau xâu chuỗi bằng ốc với mấy cái vỏ sò, nhà văn giơ cao chai dầu gió và tuyên bố đó là vật bất ly thân khi đi biển. Nhao nhao câu hỏi “Ủa, thủy thủ cũng bị trúng gió hả?”. Cả hội trường cười ồ. Những cơn gió cuối năm khiến ai đó bật ho từng tràng và một người vọt miệng: “Họa sĩ trúng gió là chuyện thường thôi.” Lại cười ồ.  Gió cũng có nhan sắc sao?

***

Mỗi người mười món năm mươi người cộng lại là năm trăm món thành một đống choán hết cái bàn rộng và tràn xuống nền nhà.

Người dẫn chương trình vui vẻ nói:

-  Các bạn thân mến, mỗi người sẽ sáng tạo một nhân vật từ những chất liệu này.

Mọi người xôn xao cầm lên đặt xuống, có người còn bới lung tung để lấy được món nằm tận bên dưới. Những bàn tay nhanh nhảu cầm hết món này tới món kia một cách tự tin khiến tôi càng thêm rối. Tôi mới chỉ sáng tạo nhân vật bằng cách viết, chưa bao giờ là từ những vật liệu hằm bà lằng như hôm nay.

Cậu sinh viên mỹ thuật đang đứng gần đó gắn vỏ hộp sữa với bốn cái nắp chai thành xe đẩy, và xé tờ giấy xốp màu vàng thành vô số mẩu nho nhỏ dán lên vài ống hút làm thành mấy cành hoa mai, rồi trải hai sợi ruy băng màu nâu song song dưới bánh xe. Vậy là thành chiếc xe chở mùa xuân đi qua phố. Người đẩy xe là cái găng tay trong phút chốc đã thành cô bé có ba sừng tóc là ba ngón tay, hai ngón còn lại thành... hai vành tai. Xe chở hoa và người đẩy xe đều rất ngộ nghĩnh.

Tôi bắt chước xé vụn giấy màu hồng để làm hoa đào chào năm mới nhưng  cành đào của tôi khiến mấy người thắc mắc “Cái gì đây?” Câu hỏi lập lại tới lần thứ ba thì tôi bỏ cuộc.

Không biết tạo hình thì chắc ăn nhất là chọn món có sẵn hình dạng dễ hiểu. Tôi vừa thò tay tới con ngựa thì nó vụt biến mất ngay trước mũi tôi, ai đó đứng sau lưng tôi đã nhanh tay hơn. Cứ như là tôi đang bị thử thách thì phải...

Cuối cùng thì tôi lấy được con búp bê bằng vải độn với ý nghĩ an ủi là tự nó đã là một nhân vật rồi! Phù, mình làm xong rồi! Tôi tiếp tục nhìn quanh các họa sĩ tương lai làm công việc của đấng sáng tạo.

Một cái vỏ chai được dán giấy đen và chụp bên trên miệng chai mẩu giấy màu đỏ quấn hình chóp biến nó thành một hình người đội nón, phần phình ra được dán lên hai vỏ ốc màu trắng làm thành bộ ngực thiếu nữ và lỗ rốn là một hột nút màu hồng. A ha, cái chai đã thành cô gái da đen ở trần.

Chiếc giày được gắn thêm mấy hình khối cắt ra từ cái hộp cạc tông làm mui và khoang thuyền giương cao cái mặt nạ quỷ. Cô gái bằng gỗ nhám đội mũ rộng vành được vẽ thêm bộ ria để thành tên cướp biển và tay cầm vũ khí là cái nĩa.

Nhìn ngó một hồi thì tôi tự nhủ tại vì chưa biết cách thôi, biết rồi thì mình cũng… thành đấng sáng tạo được! Tôi lấy dây len màu nâu quấn quanh đầu búp bê làm thành mái tóc bồng bềnh rồi đội lên đó cái mũ là cái vỏ sò, quấn quanh cổ nó xâu chuỗi vỏ ốc, dán hai hạt cườm màu hồng lên hai bên má làm lúm đồng tiền.

Là tôi muốn búp bê thành thiếu nữ đỏm dáng xì tin, nhưng mà ôi thôi nó ra một mụ già diêm dúa. Tôi đang định tháo gỡ những thứ mình vừa gắn vào búp bê thì chủ tọa đã lên tiếng:

-  Bây giờ tới phần thú vị nhất của hội thảo. Một nhà văn và một họa sĩ sẽ làm việc nhóm với nhau, sao cho nhân vật của các bạn kết hợp thành một truyện tranh hoàn chỉnh. Chúng ta sẽ ăn nhẹ trong ba mươi phút và sau đó là bốc thăm để thành cặp.

***

Tôi bốc trúng cái thăm số 13. Ái chà, tôi không mê tín nhưng từ một thiếu nữ đỏm dáng xì tin mà thành ra bà già lại còn đụng số 13 này khiến tôi bỗng mất tự tin quá.

Ai cũng giơ cao cái thăm của mình để tìm người cùng nhóm.

Tên con trai mặc áo gió màu xanh đi tới trước mặt tôi, tay chìa ra cái thăm số 13 và nụ cười tươi:

-  Mình là Tuấn.

Tôi nhận ra đây là kẻ nói câu đầy ẩn ý “Họa sĩ trúng gió là chuyện thường thôi.”

Tôi nhìn nhân vật trên tay Tuấn. Là một con cá.

Đầu con cá là một trái banh nhựa khoét một góc thành hình chữ V để làm cái miệng há ra lộ hàm răng trắng lóa.

Tuấn nhìn bà già diêm dúa của tôi, thích thú:

-  Nhân vật của tụi mình tình cờ trùng hợp hay ghê. Bà già đeo dây chuyền vỏ ốc và đội mũ vỏ sò rất dỏm dáng.

-  Cùng là cư dân của biển – Tôi nói. Con cá khiến tôi lấy lại tự tin và thấy bà già của mình cũng khá là ổn.

Tuấn gật đầu:

-  Đúng rồi.

 -  Ừ – Tôi nối tiếp ngay -  Bà mẹ và con cá. Bà mẹ nhút nhát lắm còn con cá thì thích phiêu lưu vẫy vùng khơi xa, nó thường xuyên để mẹ phải đi tìm gọi mới chịu bơi về. Một hôm, sau chuyến rong chơi cuối năm, con cá hối hận vì đã để mẹ một mình, nó chuộc lỗi bằng tin vui “Mẹ ơi, ngày mai thủy cung có tiệc mừng năm mới, mẹ sửa soạn thật đẹp để con đưa mẹ đi chơi nhé.” Bà mẹ thích lắm, sửa soạn đỏm dáng để đi chơi nhưng cơn sóng mạnh trào tới khiến bà hoảng sợ. Con cá kêu lên “Mẹ ơi đừng sợ có con đây mà.” Bà mẹ vẫn cố chạy xa con sóng. Con sóng thấy vậy càng quẫy mạnh hơn. Kết thúc là hình ảnh bà mẹ chiến thắng nỗi sợ hãi để ngồi trên lưng cá cưỡi sóng dạo chơi lễ hội.

Tuấn chăm chú nghe tôi nói và tay cầm bút chì phác họa nhanh những hình ảnh. Khi tôi nói xong, Tuấn hạ giọng:

-  Một con cá thích vùng vẫy khơi xa là bình thường. Con cá của mình thích phiêu lưu về hướng bầu trời.

Tuấn ngừng, đợi phản ứng của tôi. Cây bút chì trong tay Tuấn vẽ con cá và một mảng màu xanh khó phân định là bầu trời hay đại dương. Rồi Tuấn vẽ những ngôi sao.

Là bầu trời.

-  … Cậu tiếp đi – Tôi nói.

-  Bà mẹ chỉ muốn con của mình biết bơi như những con cá bình thường khác nên ngày nào bà cũng bắt con phải xuống nước. Nó rúm ró khi bị đẩy xuống nước…

Tôi nín thinh.

Tuấn phác nhanh trên giấy con cá chìm trong sóng nước tung tóe. Chừng như thấy chưa đủ sức thuyết phục tôi, Tuấn cởi phăng áo khoác ra vò nhàu quăng xuống nền rồi đặt con cá vô đó như là nó bị ấn xuống nước, cái miệng há to của nó rất giống kêu cứu. Quả là hình ảnh trước mắt tôi sống động hơn hình vẽ trên giấy.

-  Nó rất đau khổ vì không thể bơi được – Tôi tiếp lời - Nó…

Tuấn lắc đầu:

-  Nó đau khổ vì không được sống như mong muốn. Nó thích bay.

Tôi im lặng một hồi, rồi hỏi:

-  Bà mẹ có biết mong muốn của nó không?

-  … Không – Tuấn ngập ngừng – Có thể là có nhưng mà bà không muốn thừa nhận là mình biết.

-  Hơi phức tạp với một truyện tranh thiếu nhi – Tôi nói, và hỏi - Cuối cùng nó có bay được không?

-  Cậu sợ phức tạp? 

Tôi cười:

-  Mình sợ độc giả nhí khó hiểu.

-  Tạm bỏ qua bà mẹ và độc giả đi. Cậu có đồng ý để con cá này bay không?

Tôi bối rối. Thường có nhận xét về làm việc nhóm giữa một cây bút và một cây cọ thì chẳng ai chịu ai, hai cái tôi to đùng. Tôi không muốn nhận xét này đúng với mình. Tôi muốn hội thảo này là một kỷ niệm đẹp với người chung nhóm cùng tôi.

Nhưng ý tưởng của Tuấn chưa rõ ràng, cái kết vẫn còn lơ lửng. Tôi muốn ngày hôm nay mình có tác phẩm hoàn chỉnh để nộp như những nhóm khác. Nghe nói nhóm nào được chấm điểm cao thì sẽ được in ngay để kịp có mặt trong gian hàng sách Mùa Xuân với mức nhuận bút lì xì, và cơ hội làm việc ở nhà xuất bản mà không phải qua giai đoạn thử việc.

-  Thông điệp của cậu là gì? – Tôi hỏi.

-  Con cá được là chính nó. Nó có quyền theo đuổi ước vọng của nó.

-  Đồng ý. Nhưng một con cá vùng vẫy khơi xa cũng có mong muốn được là chính nó vậy.

Tôi nói với cảm giác dễ chịu là mình có lý. Phần Tuấn là vẽ, phần nội dung mà tôi không thuyết phục được Tuấn thì mặt mũi nào.

Tuấn nhìn tôi, nhún vai, rồi đẩy tờ giấy vẽ con cá giữa bầu trời ra xa và cầm lấy tờ giấy khác.

-  Được thôi - Tuấn nói - Chiều ý cậu.

Tuấn vẽ biển và những con sóng.

***

Tối hôm đó, tôi vào trang facebook của Ban Văn học Thiếu nhi. Truyện tranh có nhân vật là chú gà trống đội cái mào màu tím và cái đuôi xù rực rỡ được nhiều likes nhất. Có phải vì năm mới là năm con gà? Tôi tự hỏi và cố nén cảm giác ghen tị.

Truyện của nhóm tôi có tổng số like xếp thứ tư. Ban giám khảo nhận xét yếu tố bất ngờ ở chỗ thay vì bà mẹ là  người dạy con lòng dũng cảm thì chính con cá đã truyền cho bà mẹ sự can đảm dám thay đổi.

Tôi vào trang của Tuấn, avatar là hình chụp cái thăm số 13. Và status “Mình rất thích cách bạn ấy tự giới thiệu về bản thân, khi bạn ấy giơ cao con ngựa tung vó với cô nàng kỵ sĩ đội mũ rộng vành và tuyên bố ‘Tôi luôn muốn mình là chiến mã.’ Mình thích khi bạn ấy nói về mặt nạ quỷ và hoa hồng nữa. Bốc được cái thăm cùng nhóm với bạn ấy mình rất vui. Nhưng... Tội nghiệp những con cá suốt đời chỉ muốn biết bơi, điều mà nó đương nhiên phải làm được.”

Tôi ngồi rất lâu trước màn hình, đủ mọi cảm giác xáo trộn trong lòng. Tôi nhìn con cá bơi giữa làn nước mà nhớ tới con cá giữa trời sao.