CUỘC CHIẾN TRONG RỪNG THIÊNG truyện ngắn của HỒNG CHIẾN - CHƯ YANG SIN SỐ: 273+274 tháng 4&5 năm 2015

Buổi sáng, khi mấy chú gà nhà thi nhau cùng bầy gà rừng ca khúc nhạc o ó o… rộn rả chào đón bình minh cũng là lúc H’Wera chuẩn bị cơm nước, mang gùi vào rừng hái thuốc. Không biết từ bao giờ, dòng họ Niê Bya biết vào rừng hái lá, hoa và đào củ, rễ… mang về nhà trị bệnh cho mọi người trong vùng. Có lần ngồi bên bếp lửa, H’Wera hỏi ngoại, ngoại cười cười bảo:

-         Ừ, hồi nhỏ như con ngoại cũng từng hỏi bà ngoại của ngoại như vậy, bà ngoại bảo trước đây cũng từng hỏi bà ngoại như vậy rồi, nhưng… mọi người chỉ nói có vậy thôi.

-         A, con hiểu rồi, như vậy nghề hái thuốc của nhà mình có từ lâu, lâu lắm rồi nên không ai còn nhớ chứ gì!

Ngoại khẽ cốc yêu lên đầu rồi nói:

-         Bé này được!

Rồi ngoại kể: bà cố ngoại sinh được sáu người con, vừa đủ ba trai ba gái; các con trai lớn lên được các cô gái xinh đẹp của những gia đình giàu có trong vùng đến bắt về làm chồng; ở lại nhà chỉ còn ba chị em gái bắt chồng về sống chung với ngoại. Mí H’Sa sinh ra sau cùng nên được cưng chiều hơn và cũng là người duy nhất phải gánh trọng trách nối nghiệp dòng họ làm nghề hái thuốc giúp người. H’Sa là con đầu của mí H’Sa trong gia đình ba chị em, nhưng được ngoại cưng chiều nhất, chọn làm người thừa kế nghề thuốc gia truyền; vì thế từ khi còn nhỏ xíu ngoại đã cho theo đi hái thuốc qua các đỉnh núi cao chót vót hay các vách đá dựng đứng trên dãy Chư Yang Sin. Có chuyến sáng đi, tối về. Có chuyến phải ngủ qua đêm trên núi cao để chờ bình minh lên mới hái được; vì thế ngủ đêm trên núi cao trở thành chuyện bình thường của những lần đi hái thuốc. Tìm lá thuốc cũng vất vả lắm, có những loại lá chỉ hái dùng làm thuốc khi ông mặt trời chưa mọc, có loài hoa phải hái khi có sương đọng trên cánh, lại có loại cây chỉ mọc trên vách đá cao dựng đứng phải hái vào giữa trưa… mỗi loại hoa, lá, cỏ, cây có một khoảng thời gian nhất định trong ngày mới hái làm thuốc được. Nhưng không phải bệnh gì gia đình H’Sa cũng chữa được; ngoài một số bệnh ngoài da, hay rắn độc cắn, thì chữa bệnh muộn con là công hiệu nhất. Cả vùng rộng lớn phía đông bắc núi Chư Yang Sin, rất nhiều buôn, nhưng mọi người chỉ đến nhờ gia đình H’Sa lấy thuốc; khi khỏi bệnh tùy lòng hảo tâm, người ta mang: rượu, gạo, gà, heo… đến trả công chứ gia đình không lấy tiền bao giờ; chữa bệnh làm phúc thôi mà.

Có lẽ cũng vì thế người trong buôn kính trọng gọi ông ngoại là gìa làng, người cai quản sắp xếp mọi công việc từ thờ cúng thần linh đến bắt chồng hay xử các cuộc tranh chấp, khiếu kiện… trong cái buôn hơn trăm nóc nhà dài, gần năm trăm hộ, hơn hai ngàn nhân khẩu. Mọi việc, già làng quyết mọi người phải tuân theo, không bàn cãi! Năm H’Sa tròn mười bốn tuổi, gia đình tổ chức một lễ cúng lớn để trao trọng trách người thừa kế dòng họ. Sau lễ đâm trâu cúng tế Yang (1) và các vị thần linh cùng dòng họ Niê Bya đang ở trên trời; bà ngoại dẫn H’Sa ra bến nước của buôn làm lễ cúng, thề độc: trọn đời im lặng, không cho ai biết ngoài người được chọn thừa kế sau này là con gái biết về các loại cây làm thuốc, và xin thần linh được hái sản vật của đại ngàn về làm phúc. Kể từ hôm ấy, H’Sa được một mình vào rừng, không phải theo ngoại nữa. Thấm thoắt đã gần qua một mùa rẫy, công việc lang thang trong rừng lâu ngày, nhiều lúc cũng cảm thấy cô đơn, nhưng dần dần thành quen và niềm vui, hạnh phúc chính là giúp người ốm bớt nỗi đau, có sức khỏe để làm việc; các cặp vợ chồng hạnh phúc, con cháu đầy nhà.

Ông mặt trời lên ngang vai, cũng là lúc H’Sa vượt qua hai ngọn núi cao đến gần vách đá dựng đứng bên vực sâu. Dưới lòng vực xếp toàn những khối đá lớn chồng chất lên nhau như đàn trâu rừng đang ngủ, phủ đầy rêu xanh. Trên các vách đá hai bên vực thỉnh thoảng có một bụi cây thân màu tím, lá vàng như nghệ mọc lên từ các hốc đá; đấy chính là cây làm thuốc quý, nhưng phải hái vào đúng trưa, khi ông mặt trời đứng trên đỉnh đầu không nhìn thấy hai bàn chân xếp sát nhau; khi ấy cây và lá cùng chuyển qua màu hồng, phải hái ngay. H’Sa dừng lại bên một hòn đá lớn, đặt gùi xuống, lấy trái bầu khô đựng nước định uống thì…

-         Be be… be!

Tiếng con sơn dương từ bên bờ vực vọng lại nghe như có điều gì hãi hùng, đau đớn lắm xãy ra với nó. H’Sa vội vàng khoác gùi ra sau lưng, cầm cây xà gạc lên, chạy lại phía bờ vực. Băng qua một mỏm đá, H’Sa đứng khựng lại khi nhìn thấy bầy sơn dương hơn chục con to lớn đứng trên các hòn đá to đang quay đầu nhìn chăm chú đám cỏ gianh rộng như chiếc chiếu một xen giữa các tảng đá lớn, nơi con sơn dương cái đen bóng, đứng như bị cột chân, thỉnh thoảng lại kêu lên những tiếng tuyệt vọng. Thường ngày, sơn dương thoáng trông thấy bóng người từ xa đã chạy biến vào rừng, còn hôm nay chúng làm ra vẻ không thấy người đang đến, lạ thật. Tò mò, H’Sa bước nhanh lại gần con sơn dương cái, biết nó là con cái vì nó không có sừng; loài sơn dương chỉ có con đực mới có sừng. Thấy H’Sa lại sát bên cạnh, con sơn dương vẫn không bỏ chạy, đứng như hóa đá, mắt vẫn chăm chú nhìn vào đám cỏ gianh.

-         Ối, Yang ơi!

H’Sa buột mồm kêu lên khi thấy một con trăn, thân to như bắp đùi người lớn, cuộn tròn như một sợi dây thừng khổng lồ quấn chặt một chú sơn dương, chỉ còn thò ra một cái đầu. Con trăn uốn mình, các lớp vảy đen pha vàng óng ánh dưới nắng, cũng chuyển động theo. Lẵng vội chiếc gùi khỏi vai, H’Sa lao lại bên con trăn, tóm lấy cái đuôi lôi ra; con trăn uốn mình quay tròn, bật đuôi đập vào ngực H’Sa đau điếng, ngã lăn ra đất. Không bỏ cuộc, H’Sa bật dậy lại lao đến dùng hai tay nắm lấy mẫu đuôi con trăn, giật mạnh, cố lôi cho thẳng ra. Con trăn oằn mình quay tròn như quân cù quay chậm, vặn chéo tay, buộc H’Sa phải buông tay ra và… vút, ngọn đuôi của nó lại đập trúng vào người làm H’Sa ngã vật xuống đám cỏ.

Nhớ lời ngoại kể chuyện: người đi rừng không may bị trăn bắt phải bình tỉnh xử lý. Trăn là loại không có nọc độc như rắn, chúng cậy khỏe, núp ở bên đường chỉ chờ người hay thú đi ngang qua, lao ra cắn vào chân, bộ răng  trăn như lưỡi cưa, cong vuốt về phía sau có tác dụng giữ chặt con mồi, không tuột ra được khi đã cắn đúng bất kỳ con gì. Cái thân dài và mềm như một sợi dây chão sẽ nhanh chóng cuộn lại, quấn lấy con mồi như ta quấn quân cù rồi siết dần cho ngạt thở mà chết, khi đó trăn mới há miệng, nhả chân, ngoạm vào đầu nuốt dần từ đầu xuôi ra chân. Người bị trăn cắn vào chân, phải đứng im giơ tay ngang ra song song với mặt đất, để mặc cho trăn quấn; nhưng nhanh mắt, khi nhìn thấy đuôi trăn, tóm ngay lấy, bẻ thật mạnh, trăn gãy đuôi tức khắc mất hết sức lực, phải há miệng, nhả mồi, bỏ chạy ngay.  

H’Sa bật dậy, lao lại bên con trăn bây giờ đã cuộn thành hình như cái hoa chuối khổng lồ, nhiều màu sắc, đầu con sơn dương thò ra hình thành cái cuống của bông hoa chuối; chộp lấy mẩu đuôi con trăn to như cổ tay, dùng hết sức bẻ gập lại. Con trăn oằn mình, giật lên như bị đánh, vội duỗi thẳng người buông con sơn dương ra, trườn luôn vào hang đá, biến mất.

Con sơn dương tội nghiệp chắc phải nặng gần ba chục ký ngã lăn ra đất, đầu cố vùng dậy, hai chân sau đạp đạp lên cỏ tranh mãi vẫn không đứng lên được, máu ở chân bên phải chảy đỏ cả đám cỏ. H’Sa lấy lá mang theo trong người, nhai nát, đắp vào vết trăn cắn. Con sơn dương vẫn đưa chân đạp, như cố gượng dậy để chạy trốn. Vỗ vỗ vào lưng, con sơn dương, H’Sa bảo:

- Ngoan nào, ngoan nào để chị giúp cho!

Lạ thay, con sơn dương nằm im không dãy dụa nữa, để mặc H’Sa xoa thuốc lên các vết răng trăn cắn. Một lúc sau máu thôi chảy, H’Sa vỗ vào đầu nó và bảo:

-         Đứng dậy nào!

Vừa nói, H’Sa vừa đẩy vào lưng con sơn dương, hình như có hiểu ý: quỳ hai chân trước xuống, hai chân sau co lại, lật úp thân lại rồi run rẫy đứng lên; nó cố lần thứ nhất… ngã; cố lần thứ hai… lại ngã; lần thứ ba thì… nó đứng lên được bằng bốn cái chân của mình; lúc đầu còn xiêu vẹo, sau một lúc… đứng thẳng được và khẽ húc cái đầu vào váy của H’Sa như con cún con. Vỗ vỗ vào đầu nó, rồi bảo:

-         Thôi về với a mí của mày đi, theo đàn kiếm ăn nhưng phải cẩn thận đừng để trăn tóm lần nữa nhé!

-         Be, be, b…e!

Tiếng kêu như nghẹn ngào không muốn rời xa người làm H’Sa cảm động cúi xuống ôm lấy cổ sơn dương, thủ thỉ:

-         Chị hiểu rồi, đi đi nào, ngoan lắm!

-         Be be b…e!

Con sơn dương mẹ đứng như hóa đá phía sau, chứng kiến cuộc chiến đấu không khoan nhượng của con người với trăn để giải thoát cho con nó, đến bây giờ mới bật lên tiếng kêu thảnh thốt, làm H’Sa giật mình quay lại.

-         A, amí của mày đang chờ này, đi đi thôi. Còn trách chị sao không xử con trăn hả? Con trăn sai rồi, chị cảnh cáo nó thế là được, phải để nó sống với chứ. Thôi đi đi.

H’Sa nói xong vỗ nhẹ vào mông con sơn dương. Sơn dương con tung chân chạy lại bên hòn đá amí nó đang đứng, rồi quay đầu lại kêu lên một tiếng lớn:

-         B…e!

-         B…e!

Bất ngờ, một dàn đồng ca cùng ngân lên với tiếng b…e, vọng vào vách đá ngân dài vút lên tận trời xanh. H’Sa giật mình nhìn lên các hòn đá lớn xung quanh thấy bầy sơn dương đông đúc đứng đó từ bao giờ đang chăm chú nhìn mình. Con sơn dương đầu đàn, to nhất, đứng trên hòn đá lớn nhất bổng tung hai chân trước lên trời khua khua, kêu lên một tiếng: b…e, như cảm ơn rồi tung mình như bay vào rừng xanh, cả đàn nối đuôi nhau rời khỏi các mỏm đá.

Nghe đâu, từ sau lần gặp gỡ bất ngờ ấy, mỗi khi H’Sa lên rừng hái thuốc lại thấy bầy sơn dương quây quần xung quanh, đi theo và… không lâu sau, xuất hiện vị cứu tinh, giúp những cặp vợ chồng muộn con có người nối dõi như ý; người ấy không phải Yang, nhưng mọi người trong vùng xem là hiện thân của Yang vì khi được người ấy hái cho một nắm lá rừng về ăn thì sau chín tháng mười ngày nhà sẽ có thêm em bé. Người con gái giỏi như Yang ấy chính là H’Sa, người hái thuốc nam ở núi Chư Yang Sin thuộc dòng họ Niê Bya.

Mùa đông năm Giáp Ngọ - 2015