CHUYỆN CỦA GÃ

Thêm chú thích: Kỷ niệm

Truyện ngắn

Những chiếc lá bàng vàng khè run rẩy, buông cành xoay tròn trước khi ném mình xuống mặt đất. Từng cột bụi đỏ ngàu xoáy tròn bò lên các ngọn cây hết đợt này đến đợt khác che lấp cả mặt trời tím bầm đang mệt mỏi rơi mình xuống ngọn núi Chư Bông phía tây.

Con đường đất đỏ lổm nhổm những hòn đá to như nắm tay, lặn ngụp trong lớp đất bột bị cày xới bởi xe máy cày, công nông đang oằn mình đón từng đoàn người mặt cúi gằm, chân bước thoăn thoắt, mặc cho những chiếc gùi no căng đè lên lưng, lên đầu. Mấy con chó lon ton chạy sau thè lưỡi đỏ lòm. Tất cả đều hối hả, vội vã chuẩn bị kết thúc một ngày sắp qua, đón màn đêm trở về.

Sân trường vắng lặng. Ông bảo vệ to như vị hộ pháp nặng nề vác chiếc bụng thừa mỡ giống ông địa người dân vẫn thờ nơi xó bếp đặt phíc nước lên bàn hỏi Gã.

- Chiều thứ bảy, thầy không đi đâu à?

- Không!

Gã đáp cụt lủn, mắt nhìn đăm đăm ra sân trường nơi chỉ có gió và lá đang vật vã, quấn quýt với nhau trước khi giật mình rời nhau, bỏ lại đám lá cong keo, rách nát úp mặt vào đất. Gã biết phải đi đâu bây giờ! Tay hiệu trưởng hết buổi nhảy lên xe lao vào cột bụi, chạy về nhà, vì nơi xa xa vợ con đang đợi. Bọn giáo viên đồng nghiệp với Gã chưa kịp xây dựng gia đình, cũng chờ mong tan trường nổ máy, rồ ga chạy như bị ma đuổi về thị trấn, nơi có đèn xanh, đèn đỏ nhấp nháy chào mời.

Còn Gã biết về đâu bây giờ? Quá nữa đời người, gần tròn ba chục năm gắn bó với mảnh đất Tây Nguyên đầy gió bụi, để rồi giờ đây chỉ còn lại một mình, trước không gian rộng lớn mà cô quạnh. Không! Đúng ra Gã cũng từng có một mái ấm gia đình, cũng từng có những buổi chiều thứ bảy hối hả đạp xe, lao mình qua những cột bụi đỏ ngàu về bên hai đứa con và người vợ đảm đang tháo vát. Gã cũng từng nếm mùi vị thơm tho của mỹ từ: Hạnh phúc! Bạn bè từng ganh tị với thành đạt của Gã; đem nhà Gã ra làm chuẩn mực để phấn đấu. Vợ Gã, nói của đáng tội - trời không ban cho nhan sắc nhưng lại trao nhiều mưu mô, sống lọc lõi với đời. Vì thế, từ một cô giáo tiểu học đào tạo gấp gáp về gõ đầu trẻ trong chiến dịch xóa mù “lấy số lượng làm chất lượng” đã từ từ ngoi lên làm “đầy tớ nhân dân”, miệng thét ra lửa, làm nhưng “ông chủ, bà chủ” dưới quyền mỗi lần giáp mặt không bao giờ đám nhìn, mà chỉ cúi đầu vâng dạ. Nhờ vào bàn tay đảm đang ấy, ngôi nhà xây của vợ chồng Gã nằm giữa thị trấn không to lắm nhưng đầy đủ những thứ thiên hạ ao ước. Con Gã có hai đứa nối nhau vào đại học, ra trường các cơ quan giành nhau mời về làm việc. Với hoàn cảnh ấy, điều kiện sống ấy chắc phải hạnh phúc lắm mới phải chứ đâu lại lang thang vô định giữa chiều buồn thế này! Chắc  tại số con người ta đến lúc đọan trường nên toàn gặp tai ương.

*

*   *

Có số thật không nhỉ? Hai bảy năm về trước Gã tình cờ về cộng tác “ba cùng” với người dân bản địa Tây Nguyên dưới chân đèo Phượng Hoàng lộng gió, gặp ba cô giáo trẻ đồng hương vào cắm bản xóa mù. Việc của Gã làm chỉ mong mang lại bình yên cho cuộc sống cộng đồng, cảm hóa những người con buôn làng lầm lỗi bị Punrô  dụ dỗ lôi kéo vào rừng. Công việc còn giang dở, gã đã bị hạ. Gã gục ngã không phải vì những viên đạn AR 15 găm vào ngực, cũng không phải bị mũi tên thuốc độc cắm vào người. Gã đổ chỉ vì một chén cơm trộn bột cây độc của người dân mời ăn. Cái thân xác to như hộ pháp của Gã đổ gục dưới chân cầu thang nhà sàn, nơi có ba cô giáo đồng hương “xà lách giây” ở trọ. Không biết may hay không may,  Gã được một cô giáo trống tiết ở nhà nhìn thấy đón xe đưa vào bệnh viện và thần chết lắc đầu trả gã về trần gian vì Gã chưa hết kíêp lưu đày nơi trần thế.

Sau ba tháng lăn lóc ở bệnh viện chuyên ngành, Gã trở lại Tây Nguyên tuyên bố cưới vợ, cưới người cứu Gã làm cả cơ quan trợn tròn mắt tưởng đùa. Tính Gã là thế, đã quyết là làm cho được, bất chấp mọi lời can ngăn, khuyên bảo của bạn bè đồng nghiệp vẫn cắm đầu lao vào. Chưa đầy tháng sau, Gã ân hận biết mình nhầm nhưng nào có thể sửa sai được nữa. Buồn! Đau! Không dám san sẻ cùng ai, đành rót vào ngòi bút, ngập tràn trên giấy thành những vần thơ xoa dịu con tim tả tơi rách nát. Gã làm thơ để tự an ủi mình, để thoát khỏi trần thế hiện tại chứ đâu phải đăng báo. Tình cờ bạn cũ của gã ghé nhà thăm khi gã đi vắng, vô tình đọc bài thơ để trên bàn, thấy hay hay mang về đăng trên tờ tin cơ quan. Thế là gã “nổi tiếng”, thành “nhà thơ”! Cô vợ Gã mừng quýnh mang tờ tin in thơ Gã đi khoe khắp nơi và cuối cùng dừng lại trên bàn ông Chủ tịch huyện. Ông Chủ tịch huyện có hơn ba chục năm gắn bó với với mảnh đất thân yêu này, đi xuyên suốt qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp rồi chống Mĩ, trên người mang đầy những vết sẹo do bom đạn găm vào và có cả những vết cào của các loài ác thú, mắt tròng xoe khi nghe cô văn thư báo cáo: huyện ta có một nhà thơ mới xuất hiện! Qúa nửa đời người, người lính già chỉ biết có súng đạn, trận mạc chứ nào có biết thơ phú là gì. Nghe có nhà thơ thì quý lắm, kính trọng lắm nên điều ngay vợ nhà thơ về Phòng giáo dục công tác, để nhà thơ yên tâm sáng tác. Thế là vợ Gã trở thành “đầy tớ của dân”!

Còn Gã với khẩu súng AK tổ quốc giao cho đã không ngại hòn tên mũi đạn lao vào mong mang lại sự bình yên cho xã hội. Bọn phỉ Punrô không phải là hình nộm, càng không phải là tấm bia trên thao trường, đã năm lần bảy lượt tìm Gã thanh toán. Trong một lần đối mặt, gã nhận hai viên AR15 vào người. Nhưng thần chết không chịu đón Gã. Gần một năm lang thang qua mấy bệnh viện, cuối cùng gã dừng chân với một công việc mới: gõ đầu trẻ. Những tưởng số phận mỉm cười với Gã khi hai con ngày một khôn lớn, khoẻ mạnh, học giỏi và vợ Gã như diều no gió trên đường công danh. Gã vắt kiệt sức mình qua từng trang giáo án, từng tiết dạy để đón nhận ánh mắt kính trọng của học trò, đồng nghiệp. Nhưng những ánh mắt ấy không xoa dịu được nỗi cô đơn mỗi khi phải bước chân về ngôi nhà của mình. Buồn, Gã lại tìm đến với thơ, gửi tâm sự vào thơ.

Có lẽ đó là định mệnh chăng, khi ai đó “đánh cắp” thơ gã gửi đăng báo đề rõ tên Gã. Báo phát hành người khen thơ hay người kêu lên ủy mị quá, thiếu chất chiếu đấu. Thậm chí có người còn cho rằng đây là bài thơ có “vấn đề”. Họp, họp và họp! Người ta lại lôi Gã đi họp để nghe phê bình, đấu tố vì bài thơ có tính chất phản động chống chế độ.

Một buổi chiều, lại là buổi chiều như một định mệnh, vợ Gã nặng nề bước vào nhà đặt lên bàn làm việc của Gã tờ đơn xin li hôn, chấm dứt hai sáu năm chung sống. Gã kí và chưa tròn tháng sau tòa trao cho gã quyết định li hôn. Gã âm thầm bẻ bút ném ra sân xách chiếc va li đựng mấy bộ đồ cùng những tập giấy thấm đẫm mồ hôi qua bao năm tháng về khu nhà công vu, bỏ lại sau tất cả những gì cho là phù phiếm.  

          Bạn bè đứa chửi, đứa la bảo Gã: Ngu! Điên! Gã chỉ cười, còn được dạy học đã là tốt lắm rồi! Gã chỉ cần có học trò, có đồng nghiệp để được chỉ cho người ta thấy cái hay, cái đẹp, cái cao thượng qua từng con chữ trong sách giáo khoa. Thế là toại nguyện!

Thêm chú thích

*

*  *

          Hoàng hôn tím sẫm, đường chân trời chỉ còn một cụm mây hồng mờ ảo xa xăm. Gã nhìn mãi, nhìn mãi vào đường viền chân trời đang mờ dần. Vài ngôi sao lạc lỏng vừa lóe lên trên nền trời xanh thẳm. Mải nhìn gã khỗng thấy đứa bé gái da đen nhẻm tóc xoắn tít, gập người cõng chiếc gùi to quá khổ bước vào khoanh tay trước ngực.

-         Thưa thầy!

Gã giật mình ngước nhìn cô học trò bé nhỏ, đầu tóc mặt mũi dính đầy bụi, miệng tươi cười, thỏ thẻ:

-         Ama bảo mang cho thầy nếm thử quả đầu mùa...

Nói dứt lời, cô bé lấy từ trong gùi ra một chùm ổi vàng rộm, thơm lừng; mấy quả bắp vừa bẻ, bẹ còn xanh rờn và một quả thơm to đùng đặt lên bàn.

-         Thầy cảm ơn nhé!

-         Dạ!

Cô bé gập mình, khoanh tay chào trước khi xách gùi đi ra cửa. Ánh trăng vàng buông xuống những giọt vàng phủ lên vai, lên tóc làm rực lên những ánh sáng lung linh huyền ảo. Gã sửng sốt nhìn rồi vội vã cầm bút hối hả viết, viết như sợ ai tranh mất phần.

Viết! Phải chăng đó là cái nghiệp đã đa mang nên trọn đời gánh chịu, dù nó có phủ phàng, tàn nhẫn đến đâu đi nữa. Ngoài sân trường, trăng vẫn sáng vằng vặc.

Chú thích ảnh trên: Tác giả người ngoài cùng bên trái.